Trump và Putin trong cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên

Trump (trái) bắt tay cùng Putin tại họp báo chung sau hội nghị thượng đỉnh ở Helsinki.
Trump và Putin trong cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên

Ông Trump bất ngờ lật ngược phát ngôn ở Helsinki

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 17-7 bất ngờ đảo ngược phát ngôn của mình ở Helsinki một ngày trước đó, nói rằng ông đã nói sai trong cuộc họp báo với Tổng thống Putin.

"Tôi có một trực giác rất mạnh rằng trong khi các hành động của Nga không ảnh hưởng chút nào tới kết quả cuộc bầu cử, hãy để tôi nói rõ một cách hoàn toàn rằng – và tôi cũng đã nói điều này rất nhiều lần - tôi chấp nhận kết luận của cộng đồng tình báo của chúng ta rằng Nga can thiệp cuộc bầu cử năm 2016"- ông Trump nói tại Nhà Trắng.

Hoi Nghi thuong dinh Trump va Putin

TT Putin nói gì sau cuộc gặp thượng đỉnh

Tổng thống Trump đính chính phát ngôn của mình trước đó đưa ra tại Hensinki, trong cuộc họp báo ở Nhà Trắng ngày 17-7. Ảnh: Reuters

Về phát ngôn gây sốc của mình trong cuộc họp báo sau thượng đỉnh với người đồng cấp Nga tại Helsinki, ông Trump đính chính rằng ông đã bị nói thiếu từ. "Trong một câu nói, tôi dùng từ "sẽ" thay vì "không". Câu đúng nói đúng phải là: "Tôi không thấy bất kỳ lý do gì Nga không làm thế (can thiệp bầu cử Mỹ), một câu với hai từ phủ định" - nhà lãnh đạo Mỹ giải thích. Theo lời ông, sau khi xem lại video phát biểu, ông đã nhận thấy mình nói sai.

Trong khi đó, tại hội nghị thượng đỉnh hôm 16-7, Tổng thống Trump nói trong cuộc họp báo rằng ông "không thấy bất kỳ lý do gì" Nga can thiệp bầu cử Mỹ. Phát ngôn này đã châm ngòi cho một cơn bão chỉ trích dồn vào nhà lãnh đạo Mỹ đến từ cả những nhà lập pháp đảng Cộng hòa, với những lời lẽ nặng nề như: sai lầm bi đát, hổ thẹn, kỳ dị…

Sửng sốt với màn trình diễn của ông chủ Nhà Trắng tại Helsinki, nhiều chuyên gia và thậm chí cả một số giới chức lập pháp Mỹ đều có chung đánh giá là ông Putin đã thắng lợi trong cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên với Tổng thống Trump này. Tuy nhiên, làm sóng công kích kịch liệt không nể mặt cả nhà lãnh đạo cao nhất nước Mỹ được cho là có thể khiến niềm vui vì thành công của ông chủ điện Kremlin khó duy trì được lâu.

Sau hội nghị thượng đỉnh giữa hai Tổng thống Trump và Putin, một số nhà hoạch định chính sách Mỹ đã tuyên bố họ sẽ tìm kiếm thuốc giải đối với vấn đề can thiệp bầu cử của Nga taị Quốc hội.

Một số thượng nghị sĩ từ lưỡng đảng ủng hộ những biện pháp trừng phạt cứng rắn hơn đối với Nga.Thượng nghị sĩ Pat Toomey của đảng Cộng hòa và lãnh đạo phe Dân chủ tại thượng viện Mỹ Chuck Schumer đã nhắc tới khả năng đưa ra lệnh cấm vận mới nhằm vào Moscow. "Mỹ nên áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt cứng rắn nhằm vào Nga, trừ khi Putin hỗ trợ Washington khởi tố những công dân Nga bị cáo buộc tấn công mạng"-thượng nghị sĩ Toomey tuyên bố. Chưa rõ liệu lãnh đạo thượng viện hay hạ viện Mỹ có ủng hộ đề xuất này hay không.

TT Trump Bị chỉ trích dữ dội sau khi gặp TT Putin

XEM LẠI

Những tuyên bố của Trump cho thấy ông hoàn toàn bị lấn lướt trước lãnh đạo Nga dày dạn kinh nghiệm ngoại giao.

Những người quen biết Tổng thống Mỹ Donald Trump trong hàng chục năm qua đều nói rằng cựu tỷ phú bất động sản này sợ nhất hai điều: bị coi thường và trông yếu đuối. Nhưng trong cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm qua tại Helsinki, Trump dường như đã hứng chịu cả hai điều này, theo Time.

Dù hai lãnh đạo gặp nhau ở quốc gia trung lập Phần Lan, Putin đã điều hành cuộc họp báo chung sau hội nghị như thể ông là tổng thống nước chủ nhà. Ông chủ Điện Kremlin phát biểu trước và cũng là người mời phóng viên đầu tiên đặt câu hỏi. Là người luôn muốn thể hiện uy thế trước đối phương, Trump lần này lại gần như để Putin điều chỉnh nhịp độ của cuộc họp báo.

Theo bình luận viên Chris Cillizza của CNN, cuộc họp báo với sự tham gia của các phóng viên quốc tế này là "cơ hội vàng" để Trump thể hiện ưu thế với Putin, nói với lãnh đạo Nga bằng những ngôn từ đanh thép rằng việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử 2016 là hoàn toàn không thể chấp nhận được, và nếu hành vi này tiếp diễn, Mỹ sẽ đưa ra những biện pháp trừng phạt nặng nề.

Nhưng suốt 46 phút họp báo, Trump không đưa ra bất cứ lời chỉ trích nào với Nga vì đã can thiệp bầu cử Mỹ, cũng không lên án việc nước này sáp nhập bán đảo Crimea hay bị cáo buộc đứng sau vụ đầu độc cựu điệp viên ở Anh. Trump tung ra những lời chỉ trích và hoài nghi, nhưng không phải nhắm vào Putin, mà vào chính các cơ quan tình báo của Mỹ.

"Giám đốc Tình báo Quốc gia Dan Coats đã tới gặp tôi, nhiều người khác cũng vậy. Họ nói rằng Nga đã can thiệp bầu cử Mỹ. Nhưng ở đây tôi có Tổng thống Putin. Ngài ấy nói rằng không phải Nga. Tôi sẽ nói điều này: Tôi không thấy có lý do gì để đổ lỗi cho Nga", Trump nói. "Tôi có niềm tin vào cả hai phía".

"Tôi cho rằng nước Mỹ là gã ngốc. Tất cả chúng ta đều ngốc nghếch. Chúng ta đều có lỗi", Tổng thống Mỹ nói tiếp, đồng thời gọi cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử là "thảm hoạ".

Cillizza gọi đây là khoảnh khắc "đáng xấu hổ" với nước Mỹ, khi Trump thể hiện một cách rõ ràng rằng ông tin tưởng Putin không kém gì – nếu không muốn nói là hơn – chính các quan chức tình báo của mình.

"Sự bác bỏ cáo buộc của Putin là rất mạnh mẽ", Trump nêu lý do ông từ chối chỉ trích Nga can thiệp bầu cử Mỹ bất chấp kết luận của cộng đồng tình báo nước này. Tuyên bố của Trump gây sốc đến mức Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ Coats ngay sau đó đã phải ra một tuyên bố bất thường để bảo vệ kết luận của cơ quan này.

Nhưng Trump không dừng lại ở đó. Ông thậm chí còn chấp nhận ý tưởng của Putin về việc để các điều tra viên của Mueller tới Nga thẩm vấn các đặc vụ Nga, còn Moskva sẽ được tiếp cận với các quan chức tình báo Mỹ để tiến hành cuộc điều tra của riêng mình.

Theo quan điểm của Trump, hai giờ họp kín với Putin là "cuộc đối thoại rất hiệu quả" có thể cứu vãn quan hệ Nga – Mỹ vốn đã bị tổn hại nghiêm trọng. "Quan hệ đó đã thay đổi cách đây 4 giờ", Trump tuyên bố. "Tôi thực sự tin vào điều đó".

"Những lời lẽ công kích bộc phát, trực diện nhắm vào các cơ quan tình báo, đảng phái chính trị Mỹ được đưa ra ngay cạnh lãnh đạo một quốc gia đối thủ như vậy là điều chưa từng thấy trong lịch sử", nhà sử học Julian Zelizer nhận xét về tuyên bố của Trump. "Ông ấy chỉ trích cộng đồng tình báo của mình và FBI ngay trước mặt lãnh đạo từng có những hành động chống lại Mỹ".

Putin 'khôn khéo và quyết liệt'

Putin (phải) tặng quả bóng World Cup cho Trump tại họp báo chung sau hội nghị thượng đỉnh.

Trong khi Trump thể hiện sự nhún nhường, Tổng thống Nga lại thể hiện mình là một người khéo léo khi đối mặt với các câu hỏi hóc búa, nhưng vẫn quyết liệt bảo vệ quan điểm của Moskva. Khi một phóng viên Mỹ hỏi rằng Nga có thu thập những tài liệu để "khống chế" Trump hay không, Putin không thẳng thừng bác bỏ, mà né tránh vấn đề bằng cách nói rằng ông có nghe "những tin đồn" về việc Điện Kremlin nắm trong tay những dữ liệu bất lợi cho Trump trong chuyến thăm Moskva năm 2013, nhưng tuyên bố mọi người "không nên để ý" thông tin này.

Trước câu hỏi về "quả bóng trách nhiệm" ở Syria, Putin bất ngờ lấy ra một quả bóng World Cup tặng cho Trump, với lời gửi gắm đầy ẩn ý "giờ đây quả bóng đang ở phía ngài".

Trong khi Trump liên tục gọi người đồng cấp của mình là "Tổng thống Putin", lãnh đạo Nga lại gọi ông bằng cái tên thân mật là "Donald".

Phong cách này của Trump trước Putin hoàn toàn trái ngược so với những gì mà ông thể hiện trước các lãnh đạo châu Âu chỉ vài ngày trước đó. Tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Brussels, Trump lên án Thủ tướng Đức Angela Merkel vì không chịu tăng ngân sách quốc phòng, sau đó chỉ trích Thủ tướng Anh Theresa May vì chính sách Brexit, thậm chí sau đó còn tuyên bố Liên minh châu Âu là "kẻ thù" của Mỹ.

Những người ủng hộ Trump từ lâu cho rằng phong cách cứng rắn của ông trước các lãnh đạo nước ngoài là điều cần thiết để khắc phục sự "yếu đuối" của các đời tổng thống Mỹ trước đây, trong khi Trump tuyên bố đây là một phần trong chiến lược "Nước Mỹ trên hết" đối với thế giới.

Nhưng người ta không nhìn thấy phong cách đó của Trump ở Helsinki, trước một Putin được đánh giá là dày dặn kinh nghiệm đối ngoại. "Lần này, Trump không thể đổ lỗi cho ai khác ngoài chính mình", bình luận viên Brian Bennett của Time nhận định.

Cuộc đấu giữa Trump và Putin qua ngôn ngữ cơ thể

Trump và Putin thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau nhưng vẫn có sự cạnh tranh quyền lực giữa hai người qua dáng điệu trong cuộc gặp thượng đỉnh.

Trump (trái) bắt tay Putin trước khi họp riêng.

Tổng thống Mỹ Trump ngày 16/7 gặp Tổng thống Nga Putin tại Phần Lan. Trước khi cuộc họp riêng kéo dài 90 phút bắt đầu, Putin và Trump có một cuộc trò chuyện ngắn trước mặt các phóng viên.

Putin đã đến muộn khoảng 40 phút, một số người suy đoán đây là hành động có dụng ý. "Putin không ngần ngại đến trễ", Seva Gunitsky, phó giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Toronto, cho biết. Putin thường được biết đến là sử dụng sự chậm trễ như một cách thể hiện quyền lực. Ông từng đến muộn khi gặp Nữ hoàng Elizabeth II và Giáo hoàng Francis. Năm 2016, khi họp với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, ông đến trễ hơn hai giờ so với lịch trình.

Ngay sau khi Trump và Putin bước vào phòng và ngồi vào ghế, Trump dường như đã nháy mắt với Putin và mời Putin nói trước. Ông sau đó gật đầu khi nghe lời dịch phát biểu của Putin. Trong khi Putin nói, Trump nhìn vào lãnh đạo Nga hoặc nhìn thẳng về phía trước, ông thỉnh thoảng giao tiếp ánh mắt với đối phương.

Khi Trump nói, Putin nghiêng người về phía bên phải, khuỷu tay đặt trên tay vịn gần chiếc bàn nhỏ chia cách hai người. Putin có vẻ hào hứng khi Trump chúc mừng Nga đã tổ chức World Cup thành công nhưng dường như thờ ơ khi Tổng thống Mỹ ca ngợi quan hệ hai bên, Mary Civiello, chuyên gia giao tiếp không lời tại New York, nhận xét, theo AP.

"Cả hai muốn lấn át đối phương. Họ tôn trọng lẫn nhau nhưng giữa họ vẫn có tính cạnh tranh", Civiello nói. "Trump cao to hơn nhưng khi bạn nhìn vào Putin, bạn sẽ nhớ đến câu thành ngữ "nhỏ mà có võ".

Các chuyên gia có quan điểm trái ngược về dáng ngồi ngả người tựa vào ghế, tay để lên thành ghế của Putin khi nghe Trump nói. Một số người cho rằng ông trông lãnh đạm và không hào hứng. Số khác đánh giá hành động này thể hiện sự thoải mái.

"Đây là một trận đấu ngang cơ", chuyên gia ngôn ngữ cơ thể Lillian Glass đánh giá. "Putin tỏ ra thoải mái khi ngồi cạnh Trump. Ông ấy ngồi như vậy vì cả hai đều là những lãnh đạo mạnh mẽ như nhau".

Trump có thể thích sự thoải mái đó vì ông ấy thấy mình có sự tương đồng với Putin - một lãnh đạo mạnh mẽ có thể nói chuyện cứng rắn nhưng cũng có thể xây dựng mối quan hệ, Seva Gunitsky, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Toronto bình luận.

Nhận xét về cái bắt tay giữa hai người, Glass nói: "Họ nghiêng người về phía nhau, đó là một dấu hiệu tốt". Tuy nhiên, bà cho rằng Trump thể hiện rằng ông vẫn sẽ cứng rắn với Putin khi nhìn vào mắt đối phương.

Trong khi đó, Glass đánh giá Tổng thống Nga thể hiện sức mạnh không qua giao tiếp bằng ánh mắt mà bằng cái bắt tay. "Putin tránh giao tiếp bằng ánh mắt với Trump mà thay vào đó nhìn xuống cái bắt tay", bà nói. "Putin có vẻ đã bắt tay Trump rất chặt".

Một yếu tố khác mà người dùng Twitter để ý là tay trái của Putin giữ vào ghế. Họ nhắc lại việc Trump có thói quen giật tay, kéo đối phương về phía mình khi bắt tay.

"Có vẻ Putin lo ông ấy bị Trump kéo giật người giống như những cái bắt tay 'khét tiếng' trước đây", một người viết.

Trump có thể đã nháy mắt với Putin khi bắt đầu họp thượng đỉnh

Tổng thống Mỹ dường như đã quay sang nháy mắt đầy ẩn ý với người đồng cấp Nga khi hai lãnh đạo gặp thượng đỉnh ở Phần Lan.

Phóng viên Mark Stone của Sky đăng một video trên Twitter, được cho là quay lại khoảnh khắc Tổng thống Mỹ Donald Trump nháy mắt với Tổng thống Nga Putin trước khi hai lãnh đạo bắt tay tại cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên, theo Guardian.

Hành động này của Trump diễn ra trong cuộc gặp thượng đỉnh với Putin diễn ra tại Dinh Tổng thống Phần Lan ở thủ đô Helsinki. Cuộc họp diễn ra muộn hơn dự kiến do Putin đến chậm gần một giờ.

Mở đầu cuộc gặp, Tổng thống Mỹ chúc mừng nước Nga đã tổ chức "một trong những kỳ World Cup thành công nhất" trong lịch sử. "Tôi có xem qua một chút, World Cup đã được tổ chức rất tốt", Trump nói.

Trump cũng cho biết có rất nhiều điều tốt đẹp muốn đàm phán với lãnh đạo Nga, từ vấn đề thương mại đến Trung Quốc và "người bạn chung Chủ tịch Tập Cận Bình".

"Chúng ta có những cơ hội tuyệt vời cùng nhau, chúng ta chưa hoà hợp trong nhiều năm", Trump nói thêm. "Hoà hợp là điều tốt, thế giới muốn chúng ta hoà hợp. Chúng ta có 90% vũ khí hạt nhân của thế giới và đó không phải là điều hay".

Tuy nhiên, Trump không đề cập đến những chủ đề đang rất được quan tâm như cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ, cuộc khủng hoảng Ukraine, Syria, NATO hay Triều Tiên.

Về phần mình, Putin nói với Trump rằng đã đến lúc thảo luận về quan hệ giữa Moskva và Washington. Ông cũng gợi ý thảo luận về những vấn đề đa quốc gia khó khăn. "Có đủ các vấn đề chúng ta cần bắt đầu chú ý đến", Putin nói khi ngồi cạnh Trump.

Phần Lan được chọn làm nơi diễn ra cuộc gặp vì nước này không phải thành viên NATO và có vị trí thuận tiện với lịch trình của hai lãnh đạo. Giới chức đã bố trí hàng nghìn cảnh sát, tuần duyên và nhân viên cứu hộ để đảm bảo an ninh cho hội nghị, việc kiểm soát biên giới cũng được thắt chặt.

Trump tung cho vợ quả bóng World Cup được Putin tặng

Tổng thống Mỹ vui vẻ nhận quả bóng từ người đồng cấp Nga, rồi mỉm cười tung nó về phía đệ nhất phu nhân ngồi gần đó.

Trong cuộc họp báo chung tại thủ đô Helsinki của Phần Lan sau hội nghị thượng đỉnh hôm qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin trao đổi vui vẻ về World Cup sau khi tuyên bố kết thúc Chiến tranh Lạnh và nhấn mạnh sự cần thiết của mối quan hệ song phương, theo Sun.

Khi trả lời câu hỏi của một phóng viên về "quả bóng trách nhiệm" ở Syria, Putin bất ngờ lấy ra quả bóng World Cup màu đỏ - trắng và trao nó cho Trump đang đứng ở bục bên cạnh. "Tổng thống Trump vừa nói rằng chúng tôi đã tổ chức thành công World Cup 2018. Nhân tiện nói về bóng đá, ngài Tổng thống, tôi trao quả bóng này cho ngài, và quả bóng giờ đây đang ở phía ngài".

Trump nhận quả bóng, cho biết ông sẽ trao lại cho cậu con trai Barron vốn rất hâm mộ bóng đá, sau đó tung nó về phía vợ, Đệ nhất phu nhân Melania, đang ngồi ở hàng ghế khán giả. Melania mỉm cười và nhận lấy quả bóng.

Món quà của Tổng thống Nga dường như đã gây ra một chút lo ngại về an ninh đối với nhân viên mật vụ Mỹ. "Tôi vừa thấy một nhân viên Cơ quan Mật vụ Mỹ đưa quả bóng Putin tặng cho Trump qua máy quét an ninh bên ngoài Dinh Tổng thống. Ông ấy không cười khi tôi nói đùa về nó", Bill Neely, phóng viên của NBC viết trên Twitter.

Đệ nhất phu nhân Mỹ Melania Trump mỉm cười cầm quả bóng trong cuộc họp báo tại Helsinki, Phần Lan hôm 16/7. Ảnh: Reuters.

"Nếu là tôi, tôi sẽ kiểm tra thiết bị nghe lén trong quả bóng và không bao giờ cho phép mang nó vào Nhà Trắng", thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham đăng trên Twitter.

Hội nghị thượng đỉnh Trump - Putin diễn ra tại thủ đô Helsinki, Phần Lan hôm 16/7 là cuộc gặp chính thức đầu tiên giữa lãnh đạo Mỹ - Nga kể từ khi Trump nhậm chức. Hai lãnh đạo đã gặp riêng hơn hai giờ và có bữa trưa làm việc với thành phần mở rộng gồm các quan chức Nga và Mỹ.

Tại cuộc họp báo chung sau hội đàm, Trump nói không thấy bất cứ lý do nào để tin kết luận của các cơ quan tình báo Mỹ rằng Nga can thiệp bầu cử tổng thống. Ông cũng không buộc Nga chịu trách nhiệm và gọi cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử là "thảm hoạ" với Mỹ. Trong khi đó, Putin tái khẳng định chưa và sẽ không bao giờ can thiệp vấn đề nội bộ của Mỹ.

Tổng thống Nga khẳng định hội nghị thượng đỉnh với Trump "thành công và hữu ích", trong khi Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết các cuộc thảo luận "tốt hơn cả xuất sắc".

Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mỹ John McCain gọi cuộc họp báo ở Helsinki là "một trong những màn thể hiện nhục nhã nhất của một tổng thống Mỹ". Ông cho rằng cuộc họp báo là "sai lầm bi đát" và một đáy mới trong lịch sử tổng thống Mỹ, đồng thời cáo buộc Trump không bảo vệ đất nước.

Putin Trump Summit takes place in Helsinki
(toàn bộ cuộc gặp thượng đỉnh tại Helsinki)

MỘT SỐ HÌNH ẢNH KHÁC