Chuyến tàu đưa Biden từ nơi dưỡng già tới đỉnh cao sự nghiệp

Chuyến tàu đưa Biden từ nơi dưỡng già tới đỉnh cao sự nghiệp


Biden nhiều khả năng sẽ trở lại Washington để tham dự lễ nhậm chức tổng thống Mỹ trên chuyến tàu hỏa mà ông gắn bó trong gần 50 năm.

"Amtrak Joe" là cái tên mà nhiều người đặt cho Joe Biden, người đã gắn bó với chuyến tàu Amtrak, chạy từ quê nhà ông ở thành phố Wilmington, bang Delaware tới thủ đô Washington. Biden đã đi khoảng 8.000 chuyến tàu khứ hồi trong suốt thời gian ông là thượng nghị sĩ và phó tổng thống Mỹ. Trong ngày cuối cùng của nhiệm kỳ phó tổng thống cách đây 4 năm, Biden cũng ngồi trên chuyến tàu Amtrak để rời Washingtong trở về quê nhà.

Một nguồn tin thân cận của đảng Dân chủ cho biết nhiều khả năng Biden sẽ lựa chọn tàu Amtrak là phương tiện để trở lại Washington cho lễ nhậm chức vào ngày 20/1 tới, khi nhóm phụ trách chuẩn bị lễ nhậm chức cho Biden đang xem xét kế hoạch này. Tuy nhiên, kế hoạch vẫn chưa được quyết định do những lo ngại xung quanh vấn đề đại dịch. Phát ngôn viên của ủy ban nhậm chức của Biden cũng từ chối bình luận về thông tin này.


Joe Biden (trái) cùng vợ Jill Biden trên chuyến tàu Amtrak khi đi qua Alliance, bang Ohio hôm 30/9. Ảnh: AP.

Biden đã gắn bó với việc di chuyển trên các chuyến tàu Amtrak từ những ngày đầu ông làm việc ở Thượng viện Mỹ. Sau khi vợ và con gái mất trong vụ tai nạn ô tô năm 1972, Biden gần như mỗi ngày đều lên tàu từ Wilmington tới Washington làm việc và sau đó trở về nhà để chăm sóc hai con trai, Hunter và Beau.

Biden đã trở thành một trong những người ủng hộ lớn nhất cho hệ thống đường sắt này ở Đồi Capitol và tiếp tục đi tàu tới Wilmington khi đã trở thành phó tổng thống Mỹ, dù không thường xuyên như trước.

Chuyến tàu 90 phút nối Wilmington và thủ đô Washington đã trở thành một khía cạnh nổi bật trong câu chuyện về Biden đến mức ông đã phát động cuộc tranh cử tổng thống đầu tiên của mình năm 1987 tại chính nhà ga tại quê nhà.

"Amtrak không chỉ là phương tiện đưa chúng ta từ nơi này tới nơi khác, mà nó có thể biến mọi thứ không thể thành có thể", Biden viết trong một bài báo năm 2010 trên tạp chí Arrive của hãng Amtrak. "Trong 36 năm qua, nhờ nó tôi đã có thể tham dự hầu hết các bữa tiệc sinh nhật, trở về nhà đọc truyện cho con trước khi ngủ, cổ vũ cho các con trong những trận bóng của chúng. Nói một cách đơn giản, Amtrak đã cho tôi và vô vàn người Mỹ khác nhiều thời gian ở bên gia đình".

Biden khẳng định với ông "điều đó đáng giá hơn rất nhiều", so với giá in trên những tấm vé tàu Amtrak.

Khi ông bắt đầu những chuyến tàu đầu tiên từ Wilmington tới Washington làm việc, ông chỉ là một hành khách bình thường và hầu như không ai biết đến. Nhưng trong 8 năm làm phó tổng thống Mỹ, bất kỳ khi nào lên tàu, Biden luôn được vây quanh bởi các mật vụ và thông tin đặt chỗ luôn được giấu vì lý do an ninh.

Năm 2009, khi tổng thống Barack Obama đi tàu từ Philadelphia tới thủ đô Washington nhằm tái hiện chuyến đi của cựu tổng thống Abraham Lincoln, Biden đã lên tàu ở Wilmington cho chặng cuối của hành trình.

"Không phải ngày nào bạn cũng có thể đi làm với tổng thống tiếp theo của Mỹ", Biden nói tại một trạm dừng ở Baltimore. "Mọi người, đây không chỉ là một chuyến tàu bình thường. Đây là một khởi đầu mới".

Hãng Amtrak đã đổi tên nhà ga ở Wilmington, bang Delaware thành "Ga đường sắt Joseph R. Biden" năm 2011 để vinh danh phó tổng thống Mỹ khi đó.

"Trong mọi thăng trầm của sự nghiệp, những người đầu tiên tôi gặp là mọi người trên chuyến tàu này và những người làm việc cho Amtrak đã ôm lấy tôi. Khi tôi gục ngã, khi mọi thứ không còn suôn sẻ, khi gia đình tôi phải chịu nỗi đau mất mát, họ cũng là những người đầu tiên ở bên tôi", Biden nói trong buổi lễ kỷ niệm năm 2011.

Một chuyến tàu trở lại Washington vào tháng 1 tới sẽ là khoảnh khắc trở về nơi xuất phát với Biden, người đã rời Washington năm 2017 bằng tàu hỏa trong ngày Tổng thống Donald Trump nhậm chức. "Tôi đã thực hiện 8.200 chuyến khứ hồi với tổng quãng đường hơn 3,2 triệu km trên tàu Amtrak, theo tính toán của họ", Biden nói. "Hơn 400 km một ngày với trung bình 217 ngày trong năm. Đây chính là gia đình của tôi và đó là lý do tôi muốn trở về nhà theo cách mà tôi đã đến".

Vào thời điểm đó, Biden dường như không có nhiều khả năng sẽ trở lại Washington với bất kỳ vai trò đắc cử nào. Với tư cách phó tổng thống, ông đã từ chối chạy đua tranh cử tổng thống năm 2016, quyết định một phần do nỗi đau khổ sau khi con trai Beau qua đời vì ung thư năm 2015. Dù một số người thân tín với Biden vẫn nói về các cuộc tranh cử khác, nhiều người thuộc Dân chủ cho rằng đảng này đã rời bỏ ông.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy những người Dân chủ đó đã sai lầm khi Biden khởi động cuộc tranh cử tổng thống lần thứ ba năm 2019 và thành công. Vào ngày ông tuyên bố ứng cử, Biden đã lên tàu từ Washington tới Wilmington. Sau cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên hồi tháng 9, Biden đã vận động tranh cử bằng tàu hỏa qua miền đông bang Ohio và miền tây bang Pennsylvania.


Biden (thứ ba từ bên phải) tại ga tàu Amtrak wor Wilmington, bang Delaware sau khi tuyên bố tranh cử tổng thống Mỹ hồi tháng 6/1987. Ảnh: AP.

Trong chuyến tàu cuối cùng với tư cách là phó tổng thống Mỹ năm 2017, Biden nói việc đi tàu nhắc nhở ông rằng chính trị không chỉ là thành công và sự nghiệp của ông.

"Điều tôi thường làm là ngồi tàu trở về nhà mỗi đêm, nhìn ngắm mọi thứ bên ngoài, nhìn những khung cửa sổ sáng ánh đèn và tôi thật lòng đã nghĩ về chuyện gì đang diễn ra bên chiếc bàn bếp đó", Biden nói. "Mọi người đang nghĩ về điều gì và họ thực sự lo lắng về điều gì?"

Khi Biden về tới Delaware ngày hôm đó, ông được chào đón như một người hùng trở về: ban nhạc diễu hành, bạn bè, gia đình và đông đảo người dân. Màn chào đón này đã khiến Biden không thể cầm nổi nước mắt.

"Các bạn đã ở bên khi tôi chiến thắng. Các bạn cũng ở bên khi tôi thất bại. Các bạn luôn sát cánh bên tôi", Biden nói.

---

Người em gái làm quân sư cho Biden

Biden gắn bó với em gái Owens tới mức bà không chỉ là người bạn tâm giao, mà còn giúp xây dựng nền tảng sự nghiệp chính trị của ông.

Ngay từ thời thơ ấu, Valerie Biden Owens, người em gái kém cựu phó tổng thống Mỹ Joe Biden hai tuổi, đã luôn đồng hành cùng anh trai, như việc giúp ông khắc phục chứng nói lắp. Khi Biden muốn làm lớp trưởng hồi trung học, bà cũng hướng dẫn ông cách vận động các bạn cùng lớp bầu cho mình.

Kể từ đó, Owens trở thành người điều hành những chiến dịch của Biden, từ tranh cử chức ủy viên hội đồng quận tới thượng nghị sĩ, cùng hai lần chạy đua vị trí ứng viên tổng thống đại diện cho đảng Dân chủ vào các năm 1998 và 2008.

Nỗ lực tranh cử tổng thống năm nay là lần đầu tiên chiến dịch của Biden không do Owens điều hành. Tuy nhiên, những nguồn tin am hiểu vấn đề cho biết tầm ảnh hưởng của bà vẫn lớn. Người phụ nữ 75 tuổi soạn chủ đề cho các hội nghị của đảng Dân chủ, giúp kết nối những cuộc đấu tranh của người Mỹ với câu chuyện vượt qua bi kịch của anh trai bà.

Owens cũng là người rà soát các bài phát biểu cho Biden, tham gia mọi quá trình chuẩn bị tranh luận và xem xét kỹ lưỡng những quảng cáo quan trọng của chiến dịch tranh cử trước khi chúng được phát hành.


Joe Biden và em gái Valerie Biden Owens tại cuộc vận động ở Los Angeles, bang California, hôm 3/3. Ảnh: Reuters.

"Đối với tôi, ở bà ấy có sự tồn tại của hai mặt đối lập, giống như một nắm đấm thép bọc nhung", Margaret Aitken, người làm việc cho chiến dịch của Biden và văn phòng tại thượng viện của ông, nhận xét. Khi vòng kết nối của cựu phó tổng thống Mỹ mở rộng, Owens đóng vai trò là người trung gian, thường xuyên gặp gỡ nhân viên mới.

Theo bình luận viên Matt Viser của Washington Post, vai trò của Owens thường là định hình chính sách thay vì tạo ra nó. Bà đặc biệt quan tâm tới việc đảm bảo truyền tải thông điệp đến cử tri, đưa ra ý kiến nếu cảm thấy các cố vấn đang phức tạp hóa vấn đề.

Sự nghiệp của Owens cũng gắn liền với con đường thăng tiến chính trị của Biden 50 năm qua, khi bà nhận lương từ các chiến dịch của ông và trở thành một cố vấn uy tín. Ron Klain, cố vấn hàng đầu cho Biden, giúp điều hành hoạt động tranh luận của ứng viên tổng thống đảng Dân chủ, mô tả vai trò của Owens là "độc nhất vô nhị" trong chiến dịch của anh trai bà.

"Owens biết cách lắng nghe. Bà ấy có bản lĩnh và năng lực tuyệt vời trong việc kết nối với mọi người, cùng tính cách sắc bén và cứng rắn khi là con gái duy nhất trong một gia đình toàn anh em trai. Bà ấy cũng không ngại phải nói với anh trai mình rằng anh đã sai", Klain cho biết.

Biden cũng không tiếc lời ca ngợi em gái trong các bài phát biểu của mình. "Một số người nói rằng em ấy có thể kết câu giúp tôi. Sự thật là em ấy đã viết ra những câu phát biểu hay nhất cho tôi. Em ấy không chỉ tin tưởng vào tôi, mà còn giúp tôi tin vào chính mình", Biden nói hồi năm 2010.


Valerie Biden Owens phát biểu trước những người ủng hộ anh trai bà tại thành phố Nashua, bang New Hampshire, hôm 11/2. Ảnh: Reuters.

Năm 1972, khi Biden chạy đua vào Thượng viện Mỹ, Owens, lúc đó 27 tuổi, đã giúp điều hành những nỗ lực của anh trai, bất chấp vai trò của phụ nữ trong chính trường không được coi trọng tại thời điểm đó. Tới cuối chiến dịch, bà nhận được sự chú ý nhờ một bài viết của phóng viên tờ Evening Journal tại thành phố Wilmington, bang Delaware, quê nhà của gia đình Biden.

"Cô ấy hẳn là quản lý chiến dịch xinh đẹp nhất đất nước, với vóc dáng mảnh mai và sang trọng, cùng những đường nét tương tự anh trai", bài báo có đoạn, đồng thời cho biết Owens đã giám sát đội ngũ gồm 25 nhân viên và nhóm tình nguyện viên 1.700 người.

Owens còn chịu trách nhiệm đặt cà phê và viết thông điệp chuyển tới những người ủng hộ tiềm năng. Do chiến dịch không đủ nguồn lực để gửi thư trên toàn bang, Owens đã sáng tạo ra mô hình mà các nhân viên gọi là Bưu điện Biden, nơi các tình nguyện viên chuyển đi những tuần san của chiến dịch.

"Joe và tôi có xu hướng suy nghĩ giống nhau. 9/10 lần chúng tôi đưa ra phản ứng chung trước sự việc", Owens cho biết tại thời điểm đó. Do tin tưởng em gái, Biden hiếm khi xuất hiện tại trụ sở chiến dịch, mà dành cả ngày để gặp gỡ cử tri.

"Vào khoảng 21-22h mỗi ngày, ông ấy và Valerie sẽ ngồi lại với nhau để xem xét diễn biến trong hôm đó, thống nhất công việc cho ngày tiếp theo", Ted Kaufman, người bạn thân thiết từng làm việc cho chiến dịch năm 1972 của Biden, kể lại. "Ông ấy giành chiến thắng nhờ tiếp xúc nhiều cử tri hơn. Ông ấy có thể làm được điều đó là nhờ Valerie đã điều hành chiến dịch".

Aitken, người phụ nữ từng làm tình nguyện trong chiến dịch tái tranh cử chức thượng nghị sĩ của Biden năm 1996, cho biết Owens đã tới dự đám cưới bà và gửi thiệp chúc mừng sinh nhật mỗi năm, như nhiều cựu nhân viên khác của Biden. "Bà ấy giống như một lò sưởi ấm áp thu hút mọi người. Bà ấy không ồn ào, không thô lỗ, mà là người tự tin và nhiệt huyết".

Tháng 12/1972, khi Biden nhận cuộc gọi thông báo vợ và ba con của ông gặp tai nạn giao thông nghiêm trọng, Owens đang đi cùng anh trai tới Washington, nơi ông mới đắc cử vào thượng viện và chưa nhậm chức. Cái chết của vợ và con gái sơ sinh khiến Biden rất đau buồn và xem xét việc từ bỏ chức vụ thượng nghị sĩ để chăm sóc hai con trai.

Vài thượng nghị sĩ kêu gọi ông cố gắng cân bằng giữa việc nhà và nhiệm vụ tại thượng viện trong vòng 6 tháng, và Biden đồng ý. Theo Kaufman, chính Owens là người đã giúp Biden có thể tiếp tục sự nghiệp chính trị, khi chuyển tới sống cùng ông và các con, tạo điều kiện cho anh trai di chuyển qua lại giữa Washington và Delaware để làm việc. Bà nấu ăn, mua sắm, giặt giũ và lái xe chở các cháu, thay thế vai trò của người mẹ.

Khi đó, chính cuộc hôn nhân của Owens đang rạn nứt, nhưng bà giấu nỗi đau với anh trai. "Em mắc một sai lầm lớn, nhưng cuộc sống của anh thậm chí tan vỡ. Em đã cố gắng hỗ trợ anh, mang lại năng lượng tích cực cho anh và các cháu", một cuốn sách của Biden dẫn lời Owens nói với anh trai sau này.


Biden và em gái Valerie thời trẻ. Ảnh: Chiến dịch của Biden.

Sau khi ly hôn, Owens tái hôn với Jack Owens, bạn thân nhất của Biden tại trường luật ở thành phố Syracuse, và có ba con. Sức ảnh hưởng chính trị gia tăng qua từng năm của Biden cũng đồng nghĩa với vai trò ngày càng lớn của Owens. Bà trở thành cố vấn đầy uy tín cho những chính trị gia khác tại bang Delaware, bao gồm cựu thống đốc Jack Markell.

Bản thân Owens cũng tự nhận thấy bà được hưởng lợi từ các mối quan hệ và thành công của Biden. "Tôi đã có vị trí tốt hơn vì anh trai tôi là người đứng đầu", bà nói với một nhóm sinh viên tại Đại học Delaware hồi năm 2017. Trong những tháng cuối cùng của chính quyền cựu tổng thống Barack Obama, Owens thậm chí được chỉ định làm đại sứ dự khuyết của Mỹ tại Liên Hợp Quốc.

Trong gần hai thập kỷ, Owens giữ chức phó chủ tịch điều hành Joe Slade White, một công ty truyền thông và tư vấn chính trị. Những năm gần đây, bà đảm nhiệm vị trí phó chủ tịch Viện Biden thuộc Đại học Delaware, đồng thời nắm chức vụ tương đương tại Quỹ Biden, giúp thúc đẩy những mục tiêu vợ chồng Biden theo đuổi. Quỹ này tạm ngừng hoạt động khi Biden tuyên bố tranh cử tổng thống.

Khi Biden phân vân suốt nhiều tháng rằng liệu ông có nên tranh cử tổng thống một lần nữa hay không, Owens đã kiên trì thuyết phục anh trai tham gia cuộc đua, sau đó động viên ông những lúc chiến dịch gặp trở ngại. Giờ đây, mỗi khi chiến dịch của Biden tổ chức họp mà thiếu vắng Owens, cựu phó tổng thống sẽ hỏi: "Valerie đâu?".

"Bà ấy đã ở đó từ đầu đến cuối, bất kể sáng, trưa hay tối. Bà ấy tôn trọng và ngưỡng mộ anh trai, giúp ông ấy trở thành phiên bản tốt nhất của mình", thượng nghị sĩ Christopher Coons, người bạn lâu năm của Biden, cho biết.

"Tuy nhiên, bà ấy cũng có thể nhìn thẳng vào mắt Biden và nói rằng 'Đừng làm việc này'. Bà ấy có thể nói với ông ấy những điều không ai muốn nghe, đơn giản bởi Biden không thể sa thải em gái mình", Coons nói thêm.

Sky+ Thanh Tâm, Ánh Ngọc (Theo CNN, Washington Post)