'Bầu cử ngẫu nhiên': Cơ hội cho ông Trump

 

Thứ Hai, ngày 9/11/2020 - 06:05 - Tổng thống Donald Trump. Ảnh: REUTERS
'Bầu cử ngẫu nhiên': Cơ hội cho ông Trump


Theo Tu chính án thứ 12 Mỹ, trong trường hợp Quốc hội không thể định đoạt được ai là người chiến thắng, Hạ viện có trách nhiệm chọn tổng thống thông qua "bầu cử ngẫu nhiên".

Nhiều người vẫn lầm tưởng rằng ngày bầu cử Mỹ (thường là ngày 3-11) là ngày quan trọng nhất, và nếu ai giành chiến thắng trong ngày này chắc chắn sẽ là tổng thống. Nhưng sự thật không phải như vậy, 14-12 mới là ngày quyết định một ứng viên có chính thức trở thành chủ nhân Nhà Trắng hay không, theo kênh Fox News.

Theo Hiến pháp Mỹ năm 1877, Quốc hội là trọng tài cuối cùng để xác định ứng viên nào giành chiến thắng ở mỗi bang. Quốc hội phải xem xét kết quả bầu cử từ tất cả 50 tiểu bang và sau đó mới đưa ra quyết định cuối cùng. Quy định trên được ban hành trong một đạo luật mang tên: Đạo luật về số lượng cử tri.


Hiến pháp Mỹ. Ảnh: T74

Bối cảnh ra đời

Quốc hội Mỹ đã thông qua đạo luật này sau cuộc bầu cử tổng thống gây tranh cãi năm 1876 giữa Tổng thống Rutherford B. Hayes và đối thủ khi đó của ông là Samuel Tilden. Vào thời điểm đó, số phiếu đại cử tri (ĐCT) không thể giải quyết được tranh chấp ở các bang Florida, South Carolina và Louisiana - nơi hai bên đều khẳng định mình đã chiến thắng.

Đã có một cuộc chạy nước rút để giải quyết việc kiểm phiếu cử tri đoàn trước Ngày nhậm chức (20-1-1877) và Quốc hội đã thành lập một "ủy ban bầu cử" để giải quyết các vấn đề.

Đạo luật về số cử tri quy định các bang chọn đại cử tri không quá 41 ngày sau cuộc bầu cử. Đây là một phần lý do tại sao Tòa Tối cao gấp rút hoàn tất vụ ông George W. Bush kiện ông Al Gore vào ngày 12-12-2000 và quyết định tạm dừng việc kiểm phiếu ở bang Florida để trao quyền tổng thống cho ông Bush.

"Át chủ bài" Mike Pence

Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu một bang gửi các phiếu đại cử tri không nhất quán tới Quốc hội?
Quốc hội phải loại bỏ tất cả những điều đó, bắt đầu từ ngày 6-1.

Các hồ sơ xác nhận bỏ phiếu đại cử tri bắt đầu được gửi về Điện Capitol vào tháng 12 từ các bang khác nhau. Điều này là để chuẩn bị cho việc Hạ viện và Thượng viện nhóm họp trong một phiên họp chung của Quốc hội vào ngày 6-1 để chính thức ký kết về kết quả.

Nếu bà Nancy Pelosi tiếp tục giữ chức chủ tịch Hạ viện thì bà sẽ cùng Phó Tổng thống Mike Pence, với tư cách là Chủ tịch Thượng viện chủ trì phiên họp chung.


Phó tổng thống đương nhiệm Mike Pence (phải) và Tổng thống đương nhiệm Donald Trump. Ảnh: GETTY

Tu chính án thứ 12 của Hiến pháp yêu cầu "Chủ tịch Thượng viện, trước sự chứng kiến của Thượng viện và Hạ viện, sẽ mở tất cả các giấy tờ xác nhận và sẽ bắt đầu tính số lượng phiếu ĐCT".

Cụm từ đó chính là thứ đã làm phật lòng các học giả Hiến pháp trong nhiều thập niên. Tu chính án thứ 12 không quy định "cách" các phiếu bầu được tính. Đó là lý do tại sao điều này đôi khi gây nên các tranh cãi.

Tu chính án thứ 12 cũng quy định rằng "người có số phiếu bầu cao nhất sẽ là Tổng thống", nhưng với điều kiện phải được Quốc hội đồng ý thông qua.
Rất có thể ông Pence sẽ là người khiến cục diện thay đổi và không nên đánh giá thấp vai trò của phó tổng thống ở giai đoạn quan trọng này.

Trước đó, Hawaii không phải là một tiểu bang quyết định trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1960 giữa Thượng nghị sĩ John F. Kennedy khi đó và Phó Tổng thống khi đó là Richard Nixon. Cho dù có thắng ở đây hay không thì ông Kennedy vẫn sẽ là ông chủ Nhà Trắng.

Kết quả ban đầu từ Hawaii cho thấy ông Nixon đã thắng bang này, nhưng một cuộc kiểm phiếu lại đã chuyển chiến thắng cho ông Kennedy. Sau đó, Hawaii đã gửi hai phiếu đại cử tri tới Washington: một cho ông Nixon và một cho ông Kennedy, cả hai đều có chữ ký của thống đốc.

Theo lý thuyết lá phiếu đại cử tri của Hawaii đáng lẽ đã thuộc về ông Nixon. Nhưng khi phiên họp chung của Quốc hội được triệu tập vào tháng 1-1961, ông Nixon đã không can thiệp và để Quốc hội đã trao ba phiếu đại cử tri của Hawaii khi đó cho ông Kennedy.
Nếu lúc đó ông Nixon can thiệp, cục diện có thể sẽ đi theo hướng khác.

Bầu cử ngẫu nhiên

Điều gì sẽ xảy ra nếu Quốc hội tuyên bố không thể giải quyết tranh chấp bằng các lá phiếu ĐCT? Trong trường hợp này, theo Tu chính án thứ 12, Hạ viện sẽ có trách nhiệm chọn tổng thống.

Đây được gọi là "cuộc bầu cử ngẫu nhiên". Hạ viện đã chọn hai tổng thống thông qua các cuộc bầu cử ngẫu nhiên: ông Thomas Jefferson năm 1801 và ông John Quincy Adams năm 1825.

Mỗi bang bỏ một phiếu bầu với tư cách là phái đoàn Hạ viện trong cuộc bầu cử ngẫu nhiên. Hạ viện chỉ xem xét ba cử tri đoàn có số phiếu cao nhất trong một cuộc bầu cử ngẫu nhiên. Có thể là Tổng thống đương nhiệm Donald Trump, Tổng thống đắc cử Joe Biden, và một người khác.

Vì vậy, bất kể số dân là bao nhiêu thì mỗi bang cũng chỉ có một phiếu trong cuộc bầu cử ngẫu nhiên tại Hạ viện.

Đảng Cộng hòa hiện kiểm soát 26 phái đoàn tiểu bang trong khi đảng Dân chủ kiểm soát 22. Hai tiểu bang còn lại về cơ bản là chưa xác định được. Tuy nhiên, tất cả phải chờ cho đến khi sau khi có Quốc hội mới. Hơn nữa, hiện hàng chục ghế trong Hạ viện vẫn chưa được quyết định.

Đây chính là vấn đề đối với đảng Dân chủ: California có 53 ghế tại Hạ viện nhưng chỉ được tính là một lá phiếu trong một cuộc bầu cử ngẫu nhiên. Ngược lại, bang South Dakota chỉ có một ghế Hạ viện. Tất cả các bang đều bình đẳng trong một cuộc bầu cử ngẫu nhiên nên rất có thể cục diện sẽ lại thay đổi.

"Quyền tổng thống"

Tuy nhiên, Hiến pháp lại không quy định Quốc hội phải quyết định xem ai là tổng thống trong một cuộc bầu cử ngẫu nhiên.
Điều gì sẽ xảy ra nếu Hạ viện không chọn được tổng thống vào trưa 20-1? Đây là lúc Tu chính án thứ 20 và Đạo luật Kế vị Tổng thống bắt đầu có hiệu lực.

Nếu Hạ viện không đưa ra được quyết định vào trưa 20-1, thì sẽ không có tổng thống cũng như phó tổng thống. Nhiệm kỳ của Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Pence hết hạn, và bà Pelosi, theo luật sẽ trở thành Quyền Tổng thống Mỹ.

---

Mỹ sẽ ra sao nếu ông Trump không chịu chuyển giao quyền lực?
Chủ Nhật, ngày 8/11/2020 - 07:52


Ứng cử viên đảng Cộng hòa- Đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AFP

Trong lịch sử, dù có tranh chấp về kết quả bầu cử, chưa có tổng thống nào ở Mỹ không chịu chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm.

Với các diễn biến những ngày qua thì hoàn toàn có nguy cơ đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump không chịu chấp nhận sự thất bại của ông trong cuộc bầu cử năm 2020 và không chuyển giao quyền lực. Nếu điều này xảy ra có thể mở ra một chương đen tối cho nước Mỹ, hãng tin Vox nhận định.

Ngày 6-11, truyền thông thế giới vẫn chưa chính thức xác nhận kết quả bầu cử tổng thống Mỹ dù ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden đã dẫn trước ông Trump khá sâu. Thời điểm này Vox đã lo ngại về việc một khi thực sự thua ông Biden, ông Trump nhiều khả năng sẽ không muốn rời khỏi Nhà Trắng.

Trưa 7-11 (giờ Mỹ), tức nửa đêm 8-11 (giờ Việt Nam), truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin ông Biden đã thắng ở bang chiến địa Pennsylvania, nhờ đó trở thành tổng thống thứ 46 của nước Mỹ bất chấp việc đội ngũ tranh cử của ông Trump nhiều lần tuyên bố rằng "cuộc bầu cử vẫn chưa kết thúc".

Trong lịch sử Mỹ, một số ít kỳ bầu cử tổng thống đã kết thúc với những kết quả gây tranh cãi. Ví dụ gần nhất là năm 2000, khi ứng cử viên đảng Cộng hòa George W. Bush (tức ông Bush "con") thắng ông Al Gore của đảng Dân chủ quá sít sao tại bang Florida, bang này phải kiểm lại phiếu và kéo dài thời gian chờ kết quả.

Dù vậy, chưa có trường hợp nào tổng thống mãn nhiệm không chịu hợp tác tới mức không rời khỏi Nhà Trắng.

Tuy cho rằng ông Trump sẽ nhượng bộ, ngay cả khi có một vụ kiện về kết quả bầu cử, Vox vẫn không loại trừ khả năng có tranh chấp quyền lực ở Nhà Trắng.

Trong trường hợp chiến thắng của ông Biden quá sít sao, ông Trump được cho là có thể lợi dụng cuộc chiến pháp lý kéo dài về kết quả này để tiếp tục ở lại Nhà Trắng.

Trong trường hợp thứ hai, nếu chiến thắng của ông Biden đã quá rõ ràng và vấn đề chỉ nằm ở ý định của ông Trump thì ông Biden - kể từ sau ngày nhậm chức - sẽ có quyền yêu cầu Cơ quan Mật vụ Mỹ bảo vệ quyền lực cho mình.

Nếu trường hợp thứ nhất xảy ra, ông Trump có thể sẽ ở lại Nhà Trắng cho đến khi có phán quyết của tòa án về kết quả bầu cử. Ông Trump nhiều khả năng sẽ kích hoạt các động thái pháp lý để mong đảo ngược chiến thắng của ông Biden.

Theo Tiến sĩ Lindsay Coh - chuyên gia luật an ninh quốc gia của trường Đại học Chiến tranh hải quân Mỹ - nếu vụ kiện kéo dài, tống thống mãn nhiệm có thể không chịu nhượng bộ và không rời khỏi Nhà Trắng và sẽ ở lại đây cho tới khi có kết quả chính thức chứ không phải tới ngày tân tổng thống tuyên thệ (ngày 20-1).

Nếu muốn xem xét lại tính hợp lệ của các phiếu bầu mà một số tiểu bang nhận được sau ngày cử chính thức 3-11, đội ngũ tranh cử của ông Trump phải đệ một đơn kiện lên tòa án tiểu bang trước khi vụ việc có thể bị chuyển lên Tòa án Tối cao Mỹ.

Truyền thông thế giới đặc biệt lưu ý chuyện chính quyền Tổng thống Trump đã bổ nhiệm ba thẩm phán bảo thủ - mới nhất là bà Amy Coney Barrett - vào Tòa án Tối cao. Dư luận cho rằng việc phe bảo thủ chiếm đa số (tỉ lệ 6/3) có thể là lợi thế cho ông Trump.

Nếu trường hợp thứ hai xảy ra, ông Biden có thể viện dẫn Tu chánh án thứ 20 để yêu cầu Cơ quan Mật vụ Mỹ đưa ông Trump ra khỏi Nhà Trắng.

Theo Hiến pháp Mỹ, "nhiệm kỳ của tổng thống và phó thổng thống sẽ kết thúc vào trưa 20-1" và cũng từ thời điểm này, "nhiệm kỳ của những người kế nhiệm sẽ bắt đầu".


Ảnh minh họa - Mật vụ Mỹ làm nhiệm vụ bảo vệ tổng thống (đương nhiệm là ông Donald Trump). Ảnh: QUARTZ

Khi đó, ông Biden cần đọc diễn văn nhậm chức theo đúng Hiến pháp Mỹ. Thông thường, buổi lễ nhậm chức cần có sự hiện diện của tổng thống mãn nhiệm (trong trường hợp này là ông Trump) để tượng trưng cho việc chuyển giao quyền lực.

Kể từ thời điểm nhậm chức, ông Biden sẽ có quyền chỉ đạo Cơ quan Mật vụ Mỹ buộc ông Trump bàn giao ghế tổng thống Mỹ và đối xử với ông Trump giống như bất kỳ người nào khác xâm phạm Nhà Trắng, theo luật sư Barbara McQuade, một người từng làm việc trong Tòa án Quận Đông Michigan. Có nghĩa là chỉ cần qua buổi trưa 20-11, ông Trump không còn được chào đón ở Nhà Trắng và các đặc vụ của tân tổng thống (lúc đó sẽ là ông Biden) chỉ đơn giản là thực hiện nhiệm vụ của mình.

Ngày 6-11, ông Andrew Bates, phát ngôn viên của chiến dịch tranh cử của ông Biden, đã ám chỉ khả năng này. Ông Bates cho rằng lúc ông Biden nhậm chức, chính quyền Mỹ có "đầy đủ khả năng" đuổi "kẻ xâm phạm" là ông Trump.

Điểm lưu ý lớn nhất trong trường hợp thứ hai này là quân đội Mỹ sẽ không tham gia vào quá trình buộc tổng thống mãn nhiệm rời Nhà Trắng.

Từ hồi tháng 8, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mark Milley đã nói rõ: "Trong trường hợp có tranh chấp về một số khía cạnh của cuộc bầu cử, theo luật định, tòa án và quốc hội Mỹ, chứ không phải quân đội Mỹ, được yêu cầu để giải quyết bất kỳ tranh chấp nào".

Dù giải quyết được vấn đề chuyển giao quyền lực, việc mật vụ Mỹ buộc phải đưa một cựu tổng thống rời Nhà Trắng sẽ gây ra sự "xấu hổ sâu sắc cho đất nước và đe dọa các giá trị Mỹ", Vox lưu ý.

---

Có tin ông Trump 'quyết chiến’


Tổng thống Donald Trump đến trụ sở tranh cử của mình ở Arlington, Virginia (Mỹ) vào đêm bầu cử 3-11. Ảnh: AP

Tâm trạng ông Trump đang “đen tối” và mấy ngày qua ông dành phần lớn thời gian gọi điện cho các trợ lý yêu cầu họ làm tất cả trong khả năng để ông không thua.

Đến ngày 7-11 (giờ Mỹ), chiến thắng đã thuộc về ứng viên Dân chủ Joe Biden. Theo thông tin từ báo Wall Street Journal, nhiều cố vấn tranh cử của Tổng thống Donald Trump những ngày qua đã khuyên riêng ông hãy chuẩn bị cho nhận thua ông Biden, nhưng ông đã gạt đi.

Ông Trump hiện vẫn chủ trương chiến đấu đến cùng. Đội ngũ pháp lý của ông đang chuẩn bị theo đuổi hành động pháp lý lâu dài, với các cáo buộc gian lận liên quan việc bỏ phiếu.

Khả năng cuối cùng vẫn phải nhận thua

Wall Street Journal dẫn một số nguồn tin giấu tên cho biết nhiều trợ lý đã khuyên ông Trump rằng kiện tụng khả năng sẽ không làm thay đổi được kết quả. Tuy nhiên ông Trump dường như không quan tâm đến chuyện nhận thua.

Thực ra nỗ lực theo đuổi pháp lý của đội ngũ tranh cử ông Trump đã phần nào mang lại một số kết quả ban đầu, trong đó có một phán quyết ngày 6-11 từ thẩm phán Tòa án tối cao Samuel Alito rằng mọi lá phiếu gửi qua thư vào có dấu bưu điện vào ngày bầu cử nhưng đến sau đó ở bang Pennsylvania phải được để riêng và kiểm riêng. Tuy nhiên các thành công ít ỏi này không thay đổi được cục diện kiểm phiếu có lợi cho ông Biden.

Một cố vấn nói với Wall Street Journal rằng tâm trạng ông Trump đang “đen tối”, và những ngày qua dành phần lớn thời gian gọi điện cho các trợ lý yêu cầu họ làm tất cả trong khả năng của mình để ông không thua.

Về công khai, đội ngũ của ông Trump và đảng Cộng hòa ủng hộ các tuyên bố của ông và kêu gọi điều tra mọi điều bất bình thường trong cuộc bầu cử.

Tuy nhiên khi nói riêng, một số cố vấn của ông Trump nói với Wall Street Journal rằng họ tin ông Trump cuối cùng cũng sẽ thua dù có kiện tụng.

“Họ có chiến lược ‘lật không sót hòn đá nào’, nhưng đôi lúc, bạn phải tự đặt câu hỏi khi nào thì đủ” – một cố vấn thừa nhận.

Các cố vấn cũng đề nghị ông Trump tập trung vào công việc những tháng cuối còn ở Nhà Trắng.


Ông Trump rời đi sau cuộc họp báo ở Nhà Trắng ngày 5-11. Ảnh: AP

Đầu tuần này, ông Donald Trump Jr. – con trai ông Trump cáo buộc “gần như toàn bộ ‘các hy vọng Cộng hòa năm 2024’ ‘thiếu hành động’”.

“Họ có bệ phóng hoàn hảo để thể hiện rằng họ muốn và có thể chiến đấu, nhưng thay vào đó họ co mình với đám đông truyền thông”.

Ngày 5-11 một người con trai khác của ông Trump là ông Eric Trump cáo buộc Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ đứng đằng sau chuyện đường dây nóng của đội tranh cử ông Trump chuyên nhận các cuộc gọi tố cáo sự việc gian lận bầu cử bị chặn.

“Tự hỏi họ phải giấu diếm điều gì” – ông Eric Trump đặt câu hỏi.
Thừa nhận thua trong cuộc bầu cử tổng thống không phải là yêu cầu về pháp lý nhưng đó là truyền thống của việc chuyển giao quyền lực hòa bình.

Đội ngũ chuyển tiếp phía ông Biden khẩn trương làm việc

Trong khi đó thì theo Fox News, đội ngũ chuyển tiếp của ông Biden đang khẩn trương làm việc, không chờ đến khi người thắng cuộc được tuyên bố chính thức.

Đội ngũ chuyển tiếp của ông Biden đang vạch những việc cần làm một khi ông Biden trở thành tổng thống đắc cử. Theo thông tin nhà báo Jacqui Heinrich của Fox News thu thập được thì đối phó đại dịch COVID-19, kích thích kinh tế, đưa ra gói giải cứu kinh tế sẽ là những ưu tiên trước hết của đội ngũ chuyển tiếp của ông Biden.


Ông Biden phát biểu tối 6-11, khẳng định “các con số đã rõ ràng”. Ảnh: CNN

Người lãnh đạo đội chuyển tiếp của ông Biden là ông Ted Kaufman, người đã phục vụ trong đội ngũ nhân viên ông Biden 22 năm qua và là người được bổ nhiệm vào ghế thượng nghị sĩ trống do ông Biden để lại thời điểm ông thắng cử phó tổng thống năm 2008.

Ông Kaufman đã bắt đầu chuẩn bị cho vị trí này từ tháng 4, không lâu sau khi ông Biden nhận được đề cử đại diện đảng Dân chủ tranh cử tổng thống.

Các cựu nhân viên của hai cựu đối thủ ông Biden trong quá trình tranh cử sơ bộ - nữ thượng nghị sĩ Elizabeth Warren và cựu Thị trưởng Pete Buttigieg của TP South Bend, bang Indiana – tham gia chuẩn bị cho chính phủ ông Biden.

Trong đội chuyển tiếp của ông Biden còn có nhiều trợ lý hàng đầu của chính phủ Obama lúc trước, như cựu Phó Cố vấn an ninh quốc gia Avril Haines và cựu Giám đóc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Jeffrey Zients.

Ban cố vấn có ít nhất hai nhân vật Cộng hòa, là bà Cindy McCain – vợ cố thượng nghị sĩ John McCain và cựu Bộ trưởng Bộ Các vấn đề Cựu chiến binh Bob McDonald.

Sky+ (Theo: PLO)