Tam biệt huyền thoại Ba Tung - Đại tá Phan Thanh

Cố Đại tướng Mai Chí Thọ và những chiến sĩ SBC đầu tiên của Công an TP.HCM. Ảnh: Tư liệu
Đại tá Ba Tung: Lẫy lừng trang viết, bi kịch trang đời


Tam biệt huyền thoại Ba Tung - Đại tá Phan Thanh



Đại úy Phan Thanh, tức Ba Tung là đội trưởng đầu tiên của lực lượng SBC huyền thoại. Ông trải qua lắm thăng trầm và thành nguyên mẫu của nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật...

Thập niên 1980 của thế kỷ trước, bóng dáng ông và cả các đối thủ của ông đã xuất hiện khá nhiều trong tác phẩm văn chương, văn nghệ. Ba cuốn tiểu thuyết về cuộc chiến đấu của ngành công an trong thời bình làm nên tên tuổi của nhà văn công an, Đại tá Phùng Thiên Tân là Hồ sơ chưa kết thúc, Sống để đời yêu và SBC xung trận, một phần đời sống, công việc, tính cách của nhân vật chính khoác áo cảnh sát hình sự (CSHS) đều lấy nguyên mẫu từ ông. Trong Hồ sơ chưa kết thúc, cuốn tiểu thuyết viết theo hồ sơ, ông xuất hiện với đầy đủ tên thật, người thật, việc thật: Đại úy Phan Thanh, tức Ba Tung, đội trưởng đầu tiên của lực lượng SBC huyền thoại tại TP.HCM.

Anh cả của những cánh đại bàng trên phố

Sinh năm 1945, quê gốc ở Bố Trạch, Quảng Bình, Phan Thanh, tức Ba Tung, cùng với người bạn đời bí danh Tư Hoành từng là cặp đôi biệt động Sài Gòn lẫy lừng một thuở khiến phía bên kia nghe tên là rúng động.

Trận đánh đầu tiên diễn ra năm 1969, ông cho nổ trụ sở một tờ báo nằm cạnh Hồ Con Rùa đăng bài xúc phạm Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa qua đời. Từ đó cho đến năm 1975, cưỡi trên chiếc Honda 67, ông nhiều lần xuất quỷ nhập thần trên đường phố Sài Gòn, để lại phía sau nhiều tiếng nổ nhắm vào các mục tiêu khó nhằn nhất của đối phương.

Sau ngày đất nước thống nhất, Phan Thanh khoác áo CSHS. Lúc này, trộm cướp đường phố nổi lên như rươi. Đầu sỏ các băng cướp khét tiếng, lẫy lừng một thời số vượt ngục trốn tù, số nằm im thở khẽ giờ ngóc đầu dậy, hoành hành bá đạo khắp Sài Gòn, Chợ Lớn.

Tại quận 5, khu vực bọn cướp giật lộng hành nhất, ông Trịnh Vinh, Trưởng công an quận, đã cho thành lập tổ tuần tra đặc biệt trên đường phố 24/24 giờ ngăn chặn và tiêu diệt ngay những nhóm cướp giật manh động và hung hãn. Từ mô hình hiệu quả này, giữa năm 1977, Trưởng phòng CSHS, Trung tá Trịnh Thanh Thiệp (sau là thiếu tướng, phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát) đã đề xuất và được Công an TP.HCM chấp thuận cho lập Đội SBC, quyết tâm chặn đứng nạn cướp giật đường phố, bắt cóc tống tiền, cướp kho, ngân hàng... đang loang ra như dịch bệnh. Đại úy Phan Thanh trở thành đội trưởng đầu tiên, vừa đích thân chọn người, tự lên chương trình huấn luyện, đồng thời trực tiếp tham gia chiến đấu cùng anh em trong hàng trăm vụ.

Chiến sĩ SBC được chọn kỹ từ công an các quận, huyện, một số thanh niên ở bên ngoài, tuổi chưa quá 30, giỏi võ, giỏi bắn súng, phóng, đỡ dao, chạy xe máy thượng thừa. Cứ hai người một xe Honda 67, họ thay nhau rong ruổi suốt ngày đêm trên đường phố Sài Gòn. Không cần chờ lệnh, họ ra tay can thiệp ngay khi phát hiện ra những tên cướp đang bị truy nã hoặc khi chúng đang ra tay cướp giật.

Sau hai phát súng cảnh cáo, nếu không dừng tay và đứng yên, kẻ cướp sẽ bị ăn đạn. Nếu chúng dùng vũ khí chống trả, gây nguy hiểm cho người xung quanh, SBC có quyền bắn gục. Thời loạn lạc, biện pháp ngăn tội ác cũng được phép cực đoan. Khi xung trận, lính SBC được phép lao xe vào đường cấm, vượt đèn đỏ, chạy vào đường một chiều. Vợ con, gia đình hầu như chẳng được biết gì về công tác của họ, dù mỗi người đều được cấp một tấm thẻ đặc biệt phòng khi bất trắc với... quân mình.


Hung thủ bắn chết nghệ sĩ Thanh Nga bị SBC bắt giữ. Ảnh: Tư liệu

Nguyên mẫu của nhiều tác phẩm

Hàng loạt chiến công, hàng loạt tên tuổi SBC đã xuất hiện và trở thành huyền thoại - những cánh đại bàng trên đường phố. Họ là Võ Tấn Thành (Hai Thành), Lý Đại Bàng, Dương Minh Ngọc, Lê Thanh Liêm (Hai Lửa), Mai Văn Tấn, Trần Văn Năm (Năm Lửa)... Tất cả đều xem Phan Thanh (Ba Tung) như anh cả.

Ông đã chỉ huy đồng đội lần lượt hạ gục hàng trăm tên cướp lẫy lừng như Võ Tùng Hội (trùm cướp ngân hàng), Điền Khắc Kim (tướng cướp cô đơn), Tín Mã Nàm (vua hắc đạo người Hoa Chợ Lớn), Phạm Bá Y (trùm heroin khu Xóm Đạo - hẻm Cháo Lòng, quận 1, người đã tổ chức cho hai em ruột là Ba Tiến và Xã Xệ bắn hạ đối thủ vua cocain Sơn Đảo - tức tướng cướp giỏi võ Vũ Đình Khánh trước vũ trường Crystal, quận 1 vào cuối tháng 1-1975), Tiêu “mù” (hung thần lựu đạn trên đường phố)...

Ba Tung cũng là người trinh sát tài ba và quả cảm, góp nhiều công lao trong việc chỉ huy khám phá ra các vụ trọng án như vụ ám sát nghệ sĩ Thanh Nga, vụ bắt cóc con trai BS Lã Hỷ, vụ bắt cóc con trai nghệ sĩ Kim Cương, vụ giải cứu 11 em bé bị bọn cướp bắt cóc đem lên giam giữ tại Lâm Đồng... Nhỏ con nhưng lanh lẹ, giỏi võ, chính ông là người đã lao vào quật ngã, đánh văng súng, khóa tay tên cướp lừng danh Võ Tùng Hội.

Vụ án phá băng bắt cóc con nghệ sĩ Kim Cương, bắn chết nghệ sĩ Thanh Nga, bắt con BS Lã Hỷ là nội dung chính của Hồ sơ chưa kết thúc; bẻ nanh vuốt Phạm Bá Y thành chất liệu cho ra đời Sống để đời yêu (đều của nhà văn Phùng Thiên Tân). Cuộc đối đầu dai dẳng với băng đảng Tín Mã Nàm thành chất liệu để Võ Duy Linh viết Đằng sau một số phận, soạn giả Đăng Minh soạn vở cải lương Vụ án Mã Ngưu.

Chưa kể bóng dáng ông còn phảng phất hoặc xuất hiện đĩnh đạc trong hàng chục bộ phim hình sự nhiều thời, hàng trăm bài báo đến hôm nay và vẫn còn chưa dứt.

Về hưu với quân hàm đại tá

Khi tên tuổi đang hồi lẫy lừng thì đột nhiên những hào quang vụt tắt. Cuối năm 1989, đang là trưởng Phòng CSHS Công an TP.HCM, ông đã bất ngờ dính vào vụ án Đường Sơn quán. Trên khoảng rừng cao su nằm bên xa lộ Đại Hàn, bây giờ là Khu chế xuất Linh Trung, má mì Lê Thị Thanh Xuân đã thiết lập nên một quán nhậu kiêm bản doanh một đường dây sex-tour cao cấp.

Thỉnh thoảng ông Ba Tung cũng được một số bạn bè, quan chức huyện Thủ Đức mời đến Đường Sơn quán ăn nhậu. Và mọi sự cũng chỉ dừng bên chén rượu được ngân dài bằng vài ba bản ca tài tử. Về sau này, hành vi tụ tập ăn nhậu cuối tuần như thế chỉ được xem như sinh hoạt bình thường, cùng lắm thì ăn uống ở chỗ nhạy cảm cũng chỉ bị xem hơi bất thường một chút.

Nhưng ở thời điểm 30 năm trước, những thông tin đó khi được tuồn ra một cách cố ý, lại bị thổi lên tạo ra một sự bàng hoàng trong dư luận. Ông Ba Tung trở thành tâm điểm, bị một bài báo điều tra gán cho tội sinh hoạt hủ bại, ăn chơi sa đọa, thậm chí câu kết hoặc bảo kê cho đường dây sex-tour. Đời ông đột nhiên mất hết, tan nát hết...

Nhưng anh em, bạn bè, đồng đội và những ai có lương tâm thì đều hiểu, đều thương ông. Ngành công an vẫn ghi nhận công lao to lớn, năng lực đánh án thượng thừa của ông, vẫn giữ ông ở lại. Ông trở thành một chuyên viên của C14 (Cục CSHS), lặng lẽ tiếp tục giúp công an nhiều tỉnh, thành phía Nam phá nhiều vụ án lớn, phá rã nhiều băng nhóm giang hồ, tội phạm chuyên nghiệp.

Vụ cuối cùng ông tham gia với vai trò tham mưu chỉ đạo phá băng cướp, trộm đường sông liên tỉnh từ Long An đến Cà Mau vào năm 2003. Không lâu sau đó, ông nghỉ hưu với quân hàm đại tá.

“Hãy quên và tha thứ...”

Rời TP.HCM nơi lưu dấu quá nhiều kỷ niệm vinh quang và cay đắng, ông nhiều lần rút sâu về những thẻo rẫy xa khuất ở Ninh Thuận, Bình Thuận rồi Bà Rịa-Vũng Tàu, có khi lại là đoạn đèo heo hút giữa Lâm Đồng và Đồng Nai an phận nuôi dê, chăn cừu, lánh nơi ồn ã, sống như một ẩn sĩ.


Ông Ba Tung (phải) khi về Bình Thuận sống ẩn dật. Ảnh: PN

Nhưng không ẩn được. Cố tật không bỏ, ông thích nhậu, uống như hũ chìm. Người say thì cừu chết. Ông kệ, dành thời gian túy lúy tìm quên. Ai thân, có hỏi thăm chuyện cũ, ông đều khoát tay: “Thôi, hãy quên, hãy tha thứ chuyện của người khác. Nhưng đừng quên, đừng tha thứ bất cứ chuyện gì của chính mình”.

Ngày 29-6-2020, ông nhắm mắt, vĩnh viễn quên tất cả. Nhưng sẽ còn rất nhiều điều về ông mà người ở lại có muốn quên cũng sẽ không quên được...

---

Chuyện ít biết về ông trùm hình sự thầm lặng

Một thời, và cả rất lâu về sau nữa, Thiếu tướng Trịnh Thanh Thiệp - nguyên Phó Tổng cục trưởng thường trực Tổng cục Cảnh sát (Bộ Công an), vẫn là một cái tên rất nổi tiếng và cũng rất gần gũi đối với nhiều người. Tên ông gắn liền với sự ra đời và những chiến công xuất sắc của lực lượng SBC (Săn bắt cướp) huyền thoại một thời những năm đầu sau giải phóng.

Cũng chính ông là người đầu tiên cương quyết lập chuyên án để xử lý tên tội phạm cộm cán Năm Cam giai đoạn đầu… Vậy nhưng, rất ít người biết về ông cũng không khó hiểu, bởi ông ít khi nào nói về bản thân mình…

“Hung thần” của các băng nhóm tội phạm cộm cán

Về an ninh trật tự, Sài Gòn - TP Hồ Chí Minh những năm đầu sau giải phóng vô cùng rối ren và hỗn loạn, đặc biệt phức tạp. Tàn dư của chế độ cũ vẫn chưa bị triệt hết, vẫn còn những băng trộm cướp hung hãn, nhóm xã hội đen có vũ trang khét tiếng hoạt động rất liều lĩnh, giết người không ghê tay… Tình hình an ninh trật tự tại TP Hồ Chí Minh, vì thế cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Trước tình hình đó, tháng 3/1978, Đội SBC thuộc Phòng Cảnh sát hình sự - Công an TP Hồ Chí Minh chính thức được thành lập. Tại các quận nội thành và các địa bàn phức tạp đều được thành lập một chi đội SBC. Khi đó, Trung tá Trịnh Thanh Thiệp đã 48 tuổi (ông sinh năm 1930). Đã có tuổi nhưng bầu nhiệt huyết trong người ông vẫn sôi lên trước thực tế lộng hành của các băng nhóm tội phạm. Chính ông là người đứng ra tổ chức, tuyển chọn những trinh sát tuổi đời không quá 30 vào Đội SBC này.

Sau các phần thi như võ thuật, bắn súng, chạy xe... ông đã tuyển được 58 người xuất sắc, trong đó có những tên tuổi về sau đã trở thành thần tượng của nhiều người dân thành phố như Đội trưởng Phan Thanh (tức Ba Tung), Lý Đại Bàng, Mai Văn Tấn, Dương Minh Ngọc... Sự xuất hiện đúng lúc của những chiến sĩ SBC chạy xe điệu nghệ, võ thuật cao cường, bắn súng điêu luyện; bám trụ đường phố để luôn có mặt truy đuổi tội phạm... đã giúp cho an ninh trật tự của thành phố nhanh chóng được lập lại.

Lực lượng SBC đã lập nhiều chiến công lẫy lừng, phá thành công nhiều vụ án phức tạp từng gây hoang mang dư luận như vụ bắt cóc tống tiền con nghệ sĩ Kim Cương, con bác sĩ Lã Hỷ và vụ bắn chết vợ chồng nghệ sĩ cải lương nổi tiếng Thanh Nga ngay trước cửa nhà… Sau 10 năm chiến đấu lập nhiều chiến công, năm 1989, Đội SBC được chuyển thành Đội trinh sát đặc nhiệm.

Đại tá Phạm Văn Thịnh (nguyên Trưởng phòng Cảnh sát giao thông Đường bộ Công an TP Hồ Chí Minh), lúc ấy là Đội phó Đội Trọng án - SBC cho biết: “Hồi ấy cán bộ, chiến sĩ thường gọi vui thủ trưởng của mình là “Ông 5T” - tức “Trung tá Trịnh Thanh Thiệp”. Thực ra trước khi thành lập Đội SBC thì đã có Đội Trọng án rồi. Sau khi Đội SBC hoạt động một thời gian, để có thêm chiều sâu nghiệp vụ, đánh án có ban, có nhóm nhằm “đào tận gốc trốc tận rễ” các băng nhóm tội phạm nên Đội Trọng án được ghép với Đội SBC thành Đội Trọng án - SBC.

Thiếu tướng Trịnh Thanh Thiệp từ trần

Đồng chí Thiếu tướng Trịnh Thanh Thiệp (bí danh: Trịnh Trọng; SN 10-4-1930; quê quán: xã Mỹ Đức, huyện An Lão, TP Hải Phòng) đã từ trần vào hồi 22h43 ngày 26-6-2020 (tức ngày 6 tháng 5 năm Canh Tý), hưởng thọ 91 tuổi.

Đảng ủy Công an Trung ương, Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an và gia đình thương tiếc báo tin:

Đồng chí Thiếu tướng Trịnh Thanh Thiệp; bí danh: Trịnh Trọng, sinh ngày 10-4-1930; quê quán: xã Mỹ Đức, huyện An Lão, TP Hải Phòng; thường trú: số 28/80 đường 2, khu Tên Lửa, phường An Lạc, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh; nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát; nguyên Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an; cán bộ tiền khởi nghĩa; Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng, Huân chương Chiến thắng chống Pháp hạng Ba; Huân chương Kháng chiến hạng Nhất; Huân chương Quân công hạng Nhì; Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất; Huy chương Vì An ninh Tổ quốc; Huy chương Vì Thế hệ trẻ; Huy chương Vì sự nghiệp giải phóng phụ nữ; Huy chương Chiến sĩ vẻ vang hạng nhất, nhì, ba và nhiều bằng khen của Chính phủ và Bộ Công an.

Sau một thời gian lâm bệnh, mặc dù đã được các y, bác sĩ và gia đình tận tình cứu chữa, nhưng do tuổi cao, sức yếu, đồng chí Trịnh Thanh Thiệp đã từ trần vào hồi 22h43 ngày 26-6-2020 (tức ngày 6 tháng 5 năm Canh Tý), hưởng thọ 91 tuổi.

Lễ viếng bắt đầu lúc 17h30 ngày 27-6-2020.

Lễ truy điệu tổ chức vào hồi 7h00 ngày 29-6-2020 tại Nhà tang lễ số 25 Lê Quý Đôn, quận 3, TP Hồ Chí Minh.

Hỏa táng cùng ngày tại Trung tâm hỏa táng Bình Hưng Hòa, phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh.

Có thể nói, từ khi “ông 5T” về làm Trưởng phòng thì nghiệp vụ, chất lượng và kết quả điều tra, khám phá án của Công an TP Hồ Chí Minh được nâng lên rõ rệt, nhất là các vụ án phức tạp, nhiêu khê hồi ấy đã được khám phá một cách chính xác và kịp thời. Với khả năng và kinh nghiệm thực tế được tích lũy từ lâu ở nhiều địa bàn công tác, vừa làm việc ông vừa hướng dẫn, bồi dưỡng, tập huấn cho anh em các chuyên môn, nghiệp vụ điều tra… Từ đó, quá trình điều tra phá án dần đi vào bài bản… Thời gian làm Trưởng phòng khá ngắn nhưng phải nói là công lao của ông ấy rất lớn…”.

Lãnh đạo Bộ Nội vụ và Cục Hình sự hồi ấy luôn đánh giá rất cao “ông 5T”. Nhiều người đã ví ông là một “trùm điều tra hình sự”, một nhà điều tra phòng chống tội phạm xuất sắc. Đại tá Thịnh nói: “Ông ấy là một trong những người có tư duy tập hợp, đánh giá, phân tích sắc sảo về phương thức, thủ đoạn của các loại tội phạm, diễn biến vụ án và tội danh phân định hết sức cụ thể, chặt chẽ…”.

Đại tá Mai Văn Tấn (nguyên Trưởng phòng Cảnh sát ĐTTP về TTXH Công an TP Hồ Chí Minh) nhớ lại: “Khi ông 5T về làm Trưởng phòng, tôi mới chỉ cấp bậc Trung sĩ. Vậy nhưng khi vào công việc, ông vẫn lắng nghe chúng tôi báo cáo đề xuất một cách tỉ mỉ, chưa từng tỏ ra quan cách. Được làm việc dưới quyền của ông, tôi đã học được nhiều điều”.

Cũng từng làm việc dưới quyền “ông 5T”, Thiếu tướng Triệu Quốc Kế, nguyên Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an), cũng tỏ ra hết sức khâm phục người thủ trưởng của mình: “Nói về tài thao lược và chỉ đạo án thì ông ấy cực kỳ kinh nghiệm và quyết đoán, đặc biệt, kể cả khi đã là Cục trưởng rồi Tổng Cục phó, gặp vụ lớn, phức tạp, ông vẫn thường trực tiếp cùng anh em xuống hiện trường vụ án. Phán đoán của ông sát sao, chính xác đến mức khi bắt được thủ phạm, chúng đã khai lại diễn tiến vụ án gần như giống hoàn toàn với những nhận định của ông trước đó…”.

Ông cũng chính là người đã phát hiện và quyết tâm truy cứu trách nhiệm hình sự với tên tội phạm nguy hiểm Năm Cam nhưng tiếc rằng ông đã có quyết định về hưu giữa lúc vụ án đang còn dang dở… Tuy nhiên, chuyện này cũng chỉ là nhắc lại như nhắc một thời điểm ông đã từng trăn trở, gian nan với công việc đặc biệt của mình, vì sau này “đường dây tội phạm Năm Cam” đã được các cơ quan chức năng bóc dỡ, triệt phá hoàn toàn.

Cả một đời cống hiến thầm lặng

Gia đình ông sống ở đường số 2, phường An Lạc A, quận Bình Tân, khá xa khu vực trung tâm thành phố náo nhiệt. Chỉ có bà Phạm Thị Thái (77 tuổi), vợ ông tiếp chuyện khi nhà có khách đến thăm. Mang bệnh trọng mấy năm nay, ông không còn đi lại hay nói chuyện được nữa. Mọi sinh hoạt hàng ngày của ông đều do vợ ông và người giúp việc chu tất. Nhìn ông ngồi lặng trên chiếc ghế dựa, thỉnh thoảng những tiếng ho lại vang lên, tôi bỗng thấy chạnh lòng. Người ngồi đó đã từng là một dũng tướng lẫy lừng, nhưng ông vẫn không tránh được quy luật khắc nghiệt của thời gian, bệnh tật!


Thiếu tướng Trịnh Thanh Thiệp.

Suốt thời chống Mỹ, ông đi “B”, chiến đấu ở chiến trường Lộc Ninh. Ngày 30/4/1975, ông cùng đồng đội vào tiếp quản Tổng nha Cảnh sát ở Sài Gòn… Thời gian đầu, vợ chồng ông vẫn chịu cảnh chồng Nam vợ Bắc. Năm 1976, ông về quê đưa người con trai thứ hai, anh Trịnh Thanh Sơn - nay là tiến sĩ, Trưởng phòng Đào tạo sau đại học Trường ĐHSP TP Hồ Chí Minh - vào ở cùng để tiếp tục việc học. Người con trai cả của ông lúc đó cũng đi bộ đội ở chiến trường phía Nam, đến năm 1978 mới giải ngũ. Bà Thái, vợ ông và người con gái út vẫn sống tại quê Nam Định, mãi đến năm 1979, vợ chồng ông và con cái mới đoàn tụ ở TP Hồ Chí Minh.

Anh Trịnh Thanh Sơn cũng rất xúc động khi nói về người cha: “Cha tôi luôn giản dị, ít khi nào nghĩ cho mình. Sau khi nghỉ hưu (năm 1995), sau bao nhiêu năm làm việc, ông đưa cho mẹ tôi một cuốn sổ tiết kiệm 70 triệu đồng - một con số quá khiêm tốn cho cả một cuộc đời chinh chiến của ông. Cuốn sổ đó ông “chia” cho mẹ tôi 40 triệu đồng, cho ba đứa con mỗi đứa 10 triệu đồng. Ông chẳng giữ lại gì cho mình cả, nghĩ mà thương vô cùng”

---

Đội trưởng SBC (sau ba Tung) và những chiến công lừng lẫy

SBC là hình ảnh mê mẩn của thanh niên TP HCM ngày đó và khắc tinh của tội phạm khi người ta đồn SBC chạy xe không giới hạn tốc độ, bắn súng bách phát bách trúng, võ nghệ đầy mình.

Đó cũng chính là hình ảnh của Võ Tấn Thành, Hai Thành, một huyền thoại đường phố… Sau 1975, công tác hình sự thật ra là cuộc chiến vũ trang giữa lính hình sự và các băng nhóm giết người, cướp của, bắt cóc... Hãy nhìn vào quy định hoạt động của đội SBC (Săn bắt cướp) thì rõ tình hình dữ dội như thế nào trong những ngày đầu sau giải phóng 1975: “SBC không quá 30 tuổi, được phép chạy hết tốc độ, được chạy vào đường cấm, vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, gặp kẻ truy nã không đầu hàng được phép bắn vào nghi phạm sau khi đã bắn cảnh cáo hai phát”.

Vâng, vì các băng nhóm luôn nổ súng trước, mạng sống của trinh sát SBC luôn treo trước đầu họng súng, ai bắn nhanh hơn sẽ sống.

Nhưng Hai Thành luôn chủ trương khống chế an toàn, hạn chế nổ súng và anh đã suýt chết khi làm điều này với tướng cướp Sáu Cầu Bông Phan Bá Y (người giết trùm du đãng Sơn Đảo trước 1975) cũng bắn cán bộ khi bị truy bắt.

Tuy nhiên dù đã chết hụt nhiều lần Hai Thành vẫn kiên định với phương pháp này. Anh Huỳnh Bá Thành (Tổng biên tập báo công an TP HCM) khi còn sống rất ái mộ Hai Thành nhưng than không khai thác được gì nhiều vì Hai Thành kín tiếng lắm.

Không chỉ là huyền thoại đường phố, Hai Thành còn là cảm hứng tuyệt vời cho văn học và điện ảnh… khi nhìn vào danh sách Hai Thành phá án: vụ bắt cóc con nghệ sĩ Kim Cương, bắt con Bác sĩ Lã Hỉ, vụ án Thanh Nga, Tín Mã Nàm, Điền Khắc Kim, Bông Hồng Trắng…

Đó là những vụ án đã đi vào kinh điển của ngành công an.


Đội trưởng SBC Võ Tấn Thành

SBC ra đời dưới sự chỉ đạo trực tiếp của những cán bộ công an dày dạn kinh nghiệm về công tác nội tuyến, ngoại tuyến, vũ trang như Đại tướng Mai Chí Thọ,Thiếu tướng Trịnh Thanh Thiệp, Trung tá Phan Thanh (Ba Tung) và người học trò, đồng chí của họ là Hai Thành đã học tập phát triển nó thành những quan điểm hình sự mới như công tác vận động tuyên truyền, công tác mạng lưới cơ sở, phong trào quần chúng bảo vệ an ninh tổ quốc… Trang Học viện An ninh nhân dân C500 dành cả một trang nói về người công an vốn là thần tượng của ngành công an này.

“Đồng chí Thành thường được mọi người yêu quý gọi là đại úy Hai Thành, sinh năm 1936, quê xã Lộc Thuận, huyện Bình Đại (Bến Tre).

Từng trải qua một thời tuổi thơ cơ cực, ở mướn chăn trâu, chăn vịt, làm công. Năm 11 tuổi, Hai Thành đã ném lựu đạn xuống tàu giặc Pháp trên sông Cửa Đại, Bến Tre. Năm 14 tuổi, anh vào du kích.

Năm 1954, vừa tròn 18 tuổi anh nhập ngũ ở Tiểu đoàn 307. Tháng 10 năm ấy anh lên tàu tập kết ra Bắc. Sau 6 năm rèn luyện trưởng thành trong quân đội, năm 1960, anh được kết nạp Đảng rồi vào Trường Công an Trung ương C500 (nay là Học viện An ninh nhân dân), chính thức trở thành người chiến sĩ công an.

Sau khi học lớp điệp báo cấp tốc, đầu năm 1975, anh làm phó đoàn công tác đặc biệt gồm một trăm cán bộ chiến sĩ vào Nam.

Hai ngày sau khi Sài Gòn được giải phóng, anh được cử giữ chức Đội trưởng Đội Chấp pháp đầu tiên của Phòng Cảnh sát hình sự và Bí thư chi bộ của phòng. Khi thành lập Đội Săn bắt cướp, anh cũng được cử giữ chức đội trưởng.

Anh và đồng đội đã lập nhiều chiến công xuất sắc. Đó là phá các vụ án chấn động dư luận trong nước và quốc tế như vụ bắt cóc con nghệ sĩ Kim Cương, vụ án Thanh Nga, vụ bắt cóc con bác sĩ Lã Hỷ; điều tra vụ thảm sát tại nhà Quận chúa Mộng Hoa, giải cứu 11 em bé bị bắt cóc bán lên vùng rừng núi Lâm Đồng, phá các băng cướp có súng như băng cướp Võ Tùng Hội, Phú “Salem”, băng cướp Thái Lập Thành, băng Bông Hồng Trắng, truy bắt các tên cướp khét tiếng Điềm Khắc Kim, Tín Mã Nàm (vụ án Mã Ngưu)...


Ông Võ Tấn Thành giải cứu một bé gái bị bắt cóc.

Đặc biệt là vụ án Nguyễn Hữu Đạt hãm hiếp, giết 9 cô gái xinh đẹp rồi đốt xác phi tang. Khi hung thủ giết cô thứ 3 vào đầu tháng 3/1976, đại úy Hai Thành đã cùng đồng đội vượt qua nhiều gian khổ mới tìm ra được kẻ sát nhân dâm đãng này. Những lần “vào hang bắt cọp”, anh bị tội phạm đánh bầm dập mà anh không hé răng mình là công an.

Anh kiên quyết trừng trị những kẻ ngoan cố, nhưng luôn mở lối hoàn lương cho những người ăn năn hối cải. Tấm lòng độ lượng, khoan dung của anh đã cảm hóa không ít tên tội phạm nguy hiểm và những tên giang hồ, gái làng chơi hoàn lương.

Tôi may mắn nhiều lần được gặp, bàn trà với anh Hai Thành khi anh về làm chánh án TAND quận Tân Bình, lúc nào anh cũng nhắc về đội SBC như một niềm tin yêu về lớp đồng đội kế tiếp.

Thật ra với vai trò người đội trưởng SBC đầu tiên (săn bắt cướp) Hai Thành đã đào tạo những học trò xuất sắc về hình sự cho ngành công an…

Những năm 1990, anh Huỳnh Bá Thành yêu cầu tôi và nhà văn Đam San viết một tiểu thuyết về huyền thoại đường phố Võ Tấn Thành, anh Hai Thành từ chối khéo và sau đó gặp riêng tôi: Có nhiều điều chưa được phép tiết lộ. Anh luôn cho thấy mình không màng chuyện đua danh đoạt lợi. Anh sẵn lòng cống hiến cho cách mạng ở bất cứ vị trí công tác nào. Anh Hai Thành đã mất tại nhà riêng vào năm 2014 sau thời gian nghỉ hưu.

Sky+ (Từ Internet-PLO)