GSTS TRẦN ĐÔNG A: ‘HÀNH TRÌNH CỦA SONG NHI CÒN RẤT DÀI VÀ GIAN NAN'

15-07-2020 - 09:43 AM
GSTS TRẦN ĐÔNG A: ‘HÀNH TRÌNH CỦA SONG NHI CÒN RẤT DÀI VÀ GIAN NAN'


GS Trần Đông A Hành trình cuả song nhi còn rất dài và gian nan



GS.TS Trần Đông A, cố vấn chuyên môn ca mổ tách Trúc Nhi và Diệu Nhi, cho biết sau phẫu thuật, hành trình tìm lại sự bình thường của hai bé vẫn còn rất dài và gian nan.

Bước sang ngày thứ 8 hậu phẫu, Hoàng Trúc Nhi, Hoàng Diệu Nhi (13 tháng tuổi) đang được các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, TP.HCM, chăm sóc tích cực. Trước đó, cặp song sinh này đã được 93 y bác sĩ mổ tách phần bụng chậu dính liền.

GS.TS Trần Đông A, chuyên gia cao cấp, Cố vấn chuyên môn của Bệnh viện Nhi đồng 2, TP.HCM, đánh giá đây là một trong những ca mổ hiếm và rất phức tạp. Sau mổ tách, cặp song sinh này sẽ trải qua hành trình gian nan để tìm lại sự bình thường.

“Hai quyết định sáng suốt và nhân văn”

Gần một tuần kể từ thời điểm tách thành công cặp song sinh dính liền Trúc Nhi - Diệu Nhi, GS Trần Đông A còn nguyên vẹn cảm xúc.

Ông cho biết 32 năm trước, cũng gần 70 y bác sĩ thực hiện ca mổ dính bụng chậu cho cặp song sinh Việt - Đức. Giờ đây, ở tuổi 79, ông cùng các học trò tiếp tục viết lên điều kỳ diệu khi tách rời cặp song Nhi, cũng mắc dị tật dính liền tương tự.

Tuy nhiên, GS Đông A cho rằng hai ca mổ tách này có nhiều điểm khác biệt. Cụ thể, sức khỏe song Nhi trước ca mổ tương đối tốt. Bé Diệu Nhi có khuyết điểm nhỏ ở phổi nhưng không đáng lo ngại. Các cháu mới chỉ 13 tháng tuổi, đúng tuổi để thực hiện phẫu thuật theo y văn.


Việc mổ tách Trúc Nhi - Diệu Nhi và Việt - Đức đều là những quyết định đúng thời điểm, nhân văn. Ảnh: Thuận Thắng.

Cặp song sinh Việt - Đức ở thời điểm được mổ tách đã lên 8 tuổi. Nguyễn Đức từng trải qua thời gian lo sợ khi Nguyễn Việt lên cơn co giật. Ca mổ tách được thực hiện lúc bấy giờ như ánh sáng cuối đường hầm cho Đức.

“Lịch sử y khoa thời điểm năm 1988 chưa ghi nhận có ai dám cầm dao mổ trong nhiều giờ như vậy cho bệnh nhi bại não. Ngoài ra, Việt - Đức chỉ có 3 chân và bị chéo, không đầy đủ 4 chi cân xứng như song Nhi. Việc tách rời hai cặp song sinh này đều là những quyết định đúng đắn, đúng thời điểm, sáng suốt và rất nhân văn”, GS Đông A khẳng định.

Điểm quan trọng cần lưu ý khi chăm sóc song Nhi sau mổ

GS Đông A cho biết dù song Nhi đã mổ tách phần bụng chậu dính liền, trở thành hai cá thể riêng biệt, đây chỉ là thành công bước đầu.

“Hành trình đi tìm lại sự bình thường của song Nhi sẽ còn nhiều gian nan. Trước mắt, hai cháu phải vượt qua được giai đoạn hồi sức hậu phẫu”, ông nói.

Vị giáo sư đánh giá việc trải qua 13 giờ trên bàn mổ khi chỉ vừa hơn một tuổi là thời gian quá lâu đối với Trúc Nhi lẫn Diệu Nhi. Do đó, cặp song sinh này sẽ còn phải đối mặt với nhiều nguy cơ, biến chứng khó lường có thể xảy ra trong quá trình hồi sức sau mổ.

Vừa tách rời hoàn toàn 2 bé song sinh Trúc Nhi Diệu Nhi



Vấn đề đầu tiên là phổi. Đây là cơ quan yếu nhất của hai bé khi đơn vị phổi còn ít. Trong khi đó, phổi là nơi trao đổi oxy, hỗ trợ vấn đề thở và lành mô.

“Trước và sau khi mổ, tôi đã đặc biệt dặn dò TS.BS Trương Quang Định, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, theo dõi sát tình trạng phổi của hai cháu. Khi ổn định hơn, hai cháu cần được tiến hành tập vật lý trị liệu hô hấp để cải thiện chức năng thông khí ở phổi”, GS Đông A nói.


Dù không trực tiếp mổ, GS Trần Đông A vẫn theo dõi quá trình mổ tách cặp song sinh suốt 13 giờ. Ảnh: Thuận Thắng.

Tiếp theo là vấn đề nhiễm trùng sau mổ. Việc nhiễm trùng có thể xảy ra do vết mổ của hai bé nằm ở vùng hội âm, gần hậu môn và đường tiểu. Trong khi đó, hai bé đang được bó bột, khép khung chậu nên vùng hội âm lúc này rất khó chăm sóc.

Do đang được bó bột nên giai đoạn này, hai bé phải nằm ngửa, không thể xoay trở người. Điều này khiến vùng da bên dưới có nguy cơ bị loét.

“Tôi vừa biết tin hai cháu đã được các điều dưỡng chuyển sang nệm chống loét, điều này rất đúng”, GS Đông A nhận định.

Sau khi được mổ tách rời, nhiều bộ phận chung của hai bé được đặt ống thông ra ngoài. Ở cơ quan tiêu hóa, hai bé được nhóm phẫu thuật ngoại tổng quát chia đôi ruột. Bé Trúc Nhi được chia nửa đầu đại tràng. Nửa cuối đại tràng kèm hậu môn chung được chia cho bé Diệu Nhi. Hiện tại, hai bé đều được làm hậu môn tạm.

Về cơ quan tiết niệu sinh dục, trong ca mổ, các bác sĩ đã tạo hình hệ niệu sinh dục, xoay bàng quang, tử cung và phần phụ vào ổ bụng mỗi bé. Hai bé được đưa bàng quang ra da và đặt ống thông bàng quang. GS Đông A nhận định tại vị trí đặt các ống thông này cần được theo dõi nhiễm trùng từ bên ngoài.

Hành trình gian nan

Truyền thông quốc tế đưa tin về ca tach mỗ song sinh của Việt Nam



GS Đông A cho biết ca mổ tách hai bé chỉ là thành công bước đầu. Việc chăm sóc song Nhi giai đoạn hậu phẫu là vấn đề quan trọng không kém gì phẫu thuật. Do đó, bệnh viện cần lên phương án đầy đủ, bố trí nhân lực theo dõi đặc biệt từng diễn tiến của hai bé.

Thời gian tới, khi song Nhi khỏe hơn, các bác sĩ sẽ tính toán việc đóng hậu môn tạm và phẫu thuật đường tiêu hóa cho hai bé.

Bé Diệu Nhi đã được chia phần hậu môn chung. Với bé Trúc Nhi, các bác sĩ sẽ thăm khám và kiểm tra kỹ vết tích ở vị trí hậu môn xem có cơ vòng hay không. Nếu có cơ vòng, bé Diệu Nhi sẽ được tiến hành tạo hình hậu môn, sau đó đó nối ruột xuống, bé sẽ có đường tiêu hóa hoàn chỉnh. Trường hợp hợp không có cơ vòng, bé sẽ sử dụng hậu môn tạm.

Về đường tiết niệu, hiện tại, hai bé đang được đặt ống thông bàng quan tạm. Nguyên nhân là việc bóc tách nhiều ở vùng chậu khiến bàng quang bị liệt một thời gian. Các bác sĩ sẽ đánh giá, theo dõi bàng quang để rút ông thông vào thời gian phù hợp.

“Đây chỉ là những phương án xử trí trước mắt. Ngoài ra, các bác sĩ còn phải đặc biệt theo dõi sát vết thương ở vùng chậu vì hai bé có thể phải bó bột khoảng một tháng. Hiện nay, chúng ta đang hướng đến y học cá thể. Do đó, mỗi bệnh nhi sẽ có những phương pháp xử trí khác nhau, không bé nào giống bé nào và cũng không có tiêu chuẩn nhất định. Một bác sĩ giỏi là phải theo dõi từng bệnh nhi, biết khi nào cần làm gì và nên xử trí lúc nào là phù hợp nhất”, GS Đông A nhận định.

“Mổ chỉ là một phần, tách ra được là cũng là một phần của thành công ban đầu. Việc chăm sóc, hồi sức và vật lý trị liệu cho hai bé để có thể tìm lại sự bình thường mới là đích đến của chúng ta. Hai cháu sẽ còn trải qua hành trình khá gian nan”, ông nói thêm.

GS Trần Đông A: 'Hai bé dính liền thuộc loại 6% của thế giới'

Giáo sư Trần Đông A cho biết Trúc Nhi - Diệu Nhi và cặp song sinh Việt - Đức có cùng điểm chung là dính nhau vùng bụng chậu.

---

Song sinh Trúc Nhi Diệu Nhi SỨC KHỎE ỔN ĐỊNH



Truyền thông quốc tế đưa tin về ca mổ tách song sinh của Việt Nam

Nhiều trang báo nước ngoài đã đưa tin về ca mổ tách rời thành công của cặp song sinh dính liền Trúc Nhi - Diệu Nhi.

Ngày 15/7, sau 12 giờ phẫu thuật, gần 100 y bác sĩ từ các bệnh viện hàng đầu đã phẫu thuật tách rời thành công cặp song sinh dính liền vùng bụng chậu hiếm gặp: Trúc Nhi và Diệu Nhi. Sự kiện này đã được nhiều tờ báo quốc tế như Mirror, The Guardian (Nigeria), Daily Mail... đưa tin.

Tờ Mirror (Anh) có bài viết với nhan đề "Cặp song sinh dính liền được tách rời thành công với đội ngũ 100 y bác sĩ trong 12 giờ".

Trang báo này dẫn lời bác sĩ Trương Quang Định, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), cho biết đến nay, ca phẫu thuật đã bước đầu thành công.

"Quá trình hồi phục sẽ khó khăn và nhiều thử thách hơn đối với bệnh viện. Chúng tôi sẽ tập trung và làm mọi thứ để đảm bảo đây là thành công lớn", BS Trương Quang Định khẳng định.


Báo chí quốc tế đưa tin về ca tách rời thành công cặp song sinh dính liền vùng bụng chậu hiếm gặp. Ảnh: Thuận Thắng.

Trong khi đó, tờ Daily Mail (Anh) cho biết một nhóm chính gồm 9 bác sĩ đã lên kế hoạch phẫu thuật tách rời từ khi cặp song sinh chào đời vào tháng 6/2019. Hãng tin này còn dẫn lời Giáo sư Trần Đông A, 79 tuổi, cho biết cơ hội cho hai bé hồi phục hoàn toàn là rất khả quan nhờ các kỹ thuật và thiết bị phẫu thuật tiên tiến.

Theo Daily Mail, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và quyền Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long đã chúc mừng đội ngũ bác sĩ và gửi lời chúc tốt đẹp nhất tới cặp song Nhi. Tờ The Guardian (Nigeria) cho biết bệnh viện thông tin trong 3 tháng tới, hai bé gái sẽ cần nhiều phẫu thuật khác sau khi tách rời, bao gồm phẫu thuật thẩm mỹ, phẫu thuật tái tạo tiêu hóa, tiết niệu.

Tháng 6/2019, hai bé gái song sinh dính liền vùng bụng chậu Trúc Nhi - Diệu Nhi đã được các bác sĩ Bệnh viện Hùng Vương mổ sinh an toàn. Sau một năm, sức khỏe hai bé ổn định, ê-kíp bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng Thành phố tiếp tục theo dõi, điều trị và nuôi dưỡng với chế độ đặc biệt, chuẩn bị kỹ cho cuộc mổ tách rời.

Các bé bị dính liền vùng bụng chậu, tứ chi đầy đủ, 2 cơ quan sinh dục, một hậu môn... Sau quá trình chăm sóc điều trị liên tục, các bé đã được 13 tháng tuổi, nặng 15 kg, các chỉ số phát triển gần với những trẻ bình thường. Trước mổ 2 ngày, hai bé được xét nghiệm tiền phẫu, chụp X-quang phổi, siêu âm tim...

Ngày 15/7, ca đại phẫu diễn ra với sự tham gia của gần 100 y bác sĩ thuộc nhiều chuyên khoa. Sau 12 giờ, hai bé được tách dính thành công và chuyển về khoa Hồi sức Ngoại để theo dõi đặc biệt.

Hai bé Trúc Nhi - Diệu Nhi đã được tách rời. “Thời điểm tách thành công, tôi không thể nói nên lời”, BS Trần Thanh Trí, Trưởng khoa Ngoại tổng hợp, BV Nhi đồng 2, cho biết.

---

Những lần 'thót tim' nữ điều dưỡng chăm sóc hai bé dính nhau

Diệu Nhi khi mới vài ngày tuổi bị nhiễm trùng máu. Các bác sĩ đang tập trung hỗ trợ hô hấp cho bé thì đột nhiên Trúc Nhi ngưng thở.

Cả khoa Hồi sức - Sơ sinh, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, khi đó thót tim. Các nữ điều dưỡng trực tiếp chăm sóc hai bé, đến nay vẫn còn nhớ cảm giác của những ngày đầu chăm sóc hai bé Trúc Nhi, Diệu Nhi mới chào đời dính nhau phần bụng.

Điều dưỡng Nguyễn Thị Kim Tuyền, 25 tuổi, nhớ lại giây phút ấy: "Giữa đêm, Diệu Nhi bị nhiễm trùng máu, thở khó, cứ sợ bé ngưng thở thì Trúc Nhi đột nhiên ngưng thở trước. May mà phát hiện kịp thời, chúng tôi thay nhau massage lồng ngực, bé thức tỉnh, tự thở lại".

Điều dưỡng Nguyễn Thu Thủy, 37 tuổi, nói rằng chị có chút bối rối khi tiếp nhận hai bé từ bác sĩ sản, hôm 7/6/2019. "Đây là lần đầu tiên tôi chăm sóc hai bé dính nhau, nên có chút hoang mang, chưa biết cách chăm bé tốt nhất", điều dưỡng Thủy nhớ lại. Chị Thủy có 14 năm kinh nghiệm điều dưỡng sơ sinh.

Khi ấy hai bé sinh non, chỉ nặng tổng cộng 3,2 kg, chào đời tại Bệnh viện Hùng Vương. Điều dưỡng Thủy, cùng bác sĩ Hồ Tấn Thanh Bình, Trưởng khoa Hồi sức - Sơ sinh, trực tiếp tới Bệnh viện Hùng Vương đón bé đưa về Bệnh viện Nhi đồng Thành phố để chăm sóc sơ sinh. Trên đường đưa về bệnh viện nhi đồng, một bé bị suy hô hấp, bác sĩ lập tức đặt nội khí quản, bóp bóng hỗ trợ thở. Còn chị Thủy tranh thủ thiết lập đường ven truyền dịch trên mu bàn tay hai bé.

Đau đầu nhất là xoay trở tư thế cho hai bé. Diệu Nhi yếu hơn, phải thở máy. Điều dưỡng thử đặt hai bé nằm nghiêng, song song nhau nhưng không ổn. Một lần, kiểm tra xong hai bé, chị Thủy vừa quay lưng ghi chép sổ sách thì nghe tiếng thở dốc nặng nề. Ngoái cổ, chị thấy cánh tay Trúc Nhi quờ quạng vô tình làm tụt ven lẫn ống thở của Diệu Nhi. Chị vội vàng chỉnh ống, giúp Diệu Nhi thở đều đặn lại.

Mày mò tìm tư thế mới, các chị xếp Diệu Nhi nằm ngửa phía dưới, cố định để không làm tụt ống thở ra ngoài. Trúc Nhi thở không xâm lấn nên được nằm phía trên, áp bụng ngực vào người Diệu Nhi. Các điều dưỡng canh sát cả ngày lẫn đêm, hai bé có dấu hiệu vô tình làm tổn thương nhau là can thiệp ngay.

Tư thế này an toàn nhất cho hai bé lúc đó, nhưng khó khăn cho việc chăm sóc. Phần tì đè ngay tại dây rốn, chỗ này chảy nhiều dịch. Nếu điều dưỡng không chăm sóc, quan sát kỹ, vùng rất dễ bị nhiễm trùng, gây nguy hiểm cho hai con.


Các điều dưỡng chơi đùa với hai bé trước giờ phẫu thuật, ngày 15/7. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Hai bé sinh non, mắc bệnh lý màng trong độ bốn, nhiễm trùng sơ sinh, các bộ phận chưa phát triển hoàn chỉnh, phải nằm lồng ấp. Đây là quãng thời gian rất khó khăn cho hai bé, gia đình và bệnh viện.

Hàng ngày, mỗi ca trực 8 tiếng, các nữ điều dưỡng vén nếp gấp, dùng bông gòn thấm nước muối sinh lý lau rửa nhẹ nhàng cho các con, từ mắt, mũi, mặt, vành tai, đến ngón tay, ngón chân. Lâu dần, quen tay, các bé lớn hơn, cứng cáp hơn nên việc chăm sóc bớt căng thẳng. Do cấu trúc bụng chậu dính liền, chung hậu môn, các điều dưỡng chăm chút vệ sinh phần dưới cho các cháu kỹ càng hơn. Mỗi bé được mặc một tã riêng. Cứ một tiếng đồng hồ, điều dưỡng trực kiểm tra tã một lần. Bé tiểu tiện, đại tiện là thay tã ngay để không bị hăm, ẩm ướt mông bẹn. Do đó, dù nằm lâu, các con luôn thơm tho, sạch sẽ, không bị loét.

Từng lần đi vệ sinh, mỗi bịch tã bẩn cũng được các điều dưỡng cân đo, ghi lại trong hồ sơ để biết chính xác trọng lượng sơ sinh, báo cáo bác sĩ.

Thấm thoắt hơn hai tháng trôi qua, các bé nặng tổng cộng 7 kg, sức khỏe tốt hơn, bắt đầu cai thở máy, các điều dưỡng mới dám thay đổi tư thế khác cho hai cháu. Lúc này, hai bé cùng nằm ngửa, dọc theo giường bệnh, dùng gối kê cổ, vai. Lần đầu tiên nằm ở tư thế này, hai bé ngủ nguyên đêm yên lành mà không va chạm, hay quấy khóc.


Nụ cười tươi của bé sau khi được cai thở máy. Lúc ấy các cháu được hai tháng tuổi. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.

"Hạnh phúc nhất là khi hai bé cai máy thở hoàn toàn, chúng tôi vỡ òa, tụi nhỏ cũng cười", điều dưỡng Tuyền nhớ lại. Sau khi ngưng máy thở, hai bé được chuyển sang "cánh trại" - khoa Sơ sinh, sống cùng bố mẹ. Nhiệm vụ của nhóm điều dưỡng ở khoa Hồi sức - Sơ sinh hoàn thành.

Ngày 15/7, hai bé 13 tháng tuổi, được gần 100 y bác sĩ tiến hành ca đại phẫu tách rời. Ca phẫu thuật thành công bước đầu, hai bé được tách rời thành công, đang chăm sóc hậu phẫu. Đây là giai đoạn khó khăn thứ hai kể từ khi chào đời của các cháu, sau giai đoạn hồi sức sơ sinh. Nếu vượt qua an toàn, các cháu sẽ trở thành hai con người độc lập và tự sống cuộc đời riêng của mình.

Điều dưỡng Tuyền đã trông nom, chăm sóc các bé đêm trước mổ. Chị lo lắng đến mất ngủ. 13 tiếng đồng hồ các con ở trong phòng phẫu thuật, các điều dưỡng cũng gần như ngưng thở.

"Hồi hộp, căng thẳng như xem trận chung kết giải vô địch bóng đá U23 châu Á ở Thường Châu mấy năm trước. Nhưng chúng tôi tin tưởng ca mổ tách thành công, và các bác sĩ đã thành công", điều dưỡng Tuyền bộc bạch. Điều dưỡng Thủy khẳng định: "Nếu được chăm sóc Trúc Nhi và Diệu Nhi sau hậu phẫu, chúng tôi nhất định sẽ nỗ lực 200%, giúp các con hồi phục khỏe mạnh". Hiện hai bé vẫn được chăm sóc ở khoa Hồi sức Tim, ngày thứ 7 sau ca mổ tách.

Sky+ (Từ Internet-(Thư Anh)