Nga cáo buộc Ukraine ám sát thủ lĩnh ly khai: Zakharchenko

"Thủ tướng Zakharchenko" - Ảnh : Reuters
Nga cáo buộc Ukraine ám sát thủ lĩnh ly khai


01/09/2018 11:13
Alexander Zakharchenko, thủ lĩnh quân ly khai “Cộng hòa nhân dân Donetsk” ở Đông Ukraine đã chết trong vụ đánh bom tại một quán cà phê gần trụ sở chính quyền ở thành phố Donetsk hôm 31.8.

Chính quyền ly khai ra tuyên bố Thủ tướng Zakharchenko bị nhiều vết thương và tử vong trong vụ đánh bom ở trung tâm Donetsk. Bộ trưởng Tài chính Alexander Timofeyev của “Cộng hòa nhân dân Donetsk” cũng bị thương.

Nga và Ukraine cùng đổ tội giết thủ lĩnh ly khai

Hãng tin Interfax dẫn một nguồn tin an ninh ở Donetsk, rằng quân ly khai đã bắt nhiều nghi can: “Nhiều kẻ phá hoại người Ukraine và phần tử câu kết với chúng đã bị bắt, bị nghi dính líu vụ ám sát thủ tướng”. Một nguồn tin thân cận giới lãnh đạo ly khai ở Donetsk nói với Reuters rằng người thay thế Zakharchenko sẽ là Denis Pushilin.

Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi vụ ám sát này là “hành động hèn nhát”, nhằm phá hoại hòa bình mong manh tại khu vực, và ông gửi lời chia buồn đến gia đình Zakharchenko.

Nga lập tức cáo buộc chính phủ Ukraine “tấn công khủng bố”, ám sát Zakharchenko nhằm mở màn cuộc chiến mới ở Đông Ukraine, nhưng tuyên bố sau đó của ông Putin không quy trách nhiệm cho Kiev.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, bà Maria Zakharova phát biểu trên đài truyền hình nhà nước Rossiya-24, rằng Bộ có đủ lý do để tin Kiev đứng sau cái chết của Zakharchenko: “Cái chết của ông cho thấy Kiev quyết định tiến hành một “cuộc chiến đẫm máu” và phớt lờ lời hứa tìm kiếm hòa bình. Thay vì thực hiện thỏa thuận hòa bình Minsk và tìm các biện pháp kết thúc nội chiến, Kiev ham muốn chiến tranh đã thực hiện một kế hoạch khủng bố và leo thang tình hình khó khăn ở khu vực”.

Nhưng Kiev tuyên bố không liên quan vụ nổ và cáo buộc phe ly khai đấu đá nội bộ. Người phát ngôn Yelena Gitlyanskaya của Cơ quan An ninh Ukraine bác bỏ các cáo buộc của Nga, nói theo thông tin riêng, cái chết của Zakharchenko là hậu quả đấu đá nội bộ từ nhiều năm qua giữa “quân khủng bố với các nhà tài trợ Nga”. Lãnh đạo Cơ quan An ninh Ukraine Igor Guskov nói cũng có thể đây là hành động của đặc nhiệm Nga.

Zakharchenko, 42 tuổi, từng là thợ điện mỏ than, trở thành thủ lĩnh “Cộng hòa nhân dân Donetsk” tự phong hồi tháng 11.2014. Các thủ lĩnh ly khai khác nói Nga chỉ định ông làm thủ lĩnh, và quân ly khai đã bỏ phiếu cho Zakharchenko.

Quân ly khai đấu đá nội bộ, sẵn sàng thủ tiêu chiến hữu

Theo Newsweek, vài nhà phân tích nói cái chết của Zakharchenko là dấu hiệu tình hình Đông Ukraine rối loạn, do các bè phái tranh tìm ảnh huởng với Điện Kremlin.

Đầu năm 2018, có 3 nguồn tin là những người từng chỉ huy cuộc nổi dậy năm 2014, nói với Reuters họ hy vọng Zakharchenko bị dẹp qua một bên, với sự giúp đỡ của Nga, và một lãnh đạo mới sẽ kế nhiệm.

Kiev từng cáo buộc Nga giết các tay súng ly khai chống lệnh của Điện Kremlin, theo báo Guardian.

Theo báo Moscow Times, phe ly khai thường đấu đá nội bộ, đôi lúc rất bạo lực. Nhiều cựu thủ lĩnh đã bỏ chạy khỏi “Cộng hòa nhân dân Donetsk”, nói họ sợ tính mạng bị đe dọa sau khi các chiến hữu quay ra chống lại họ.

Trong quá khứ, ít nhất 5 chỉ huy ly khai cấp cao đã bị giết chết một cách bí ẩn, không phải chết trong lúc chiến đấu với quân Ukraine.

Phe ly khai đổ trách nhiệm những cái chết này cho Ukraine, nhưng Kiev và một số người thuộc phe ly khai giấu tên đã nói trong vài vụ các chỉ huy này bị giết vì những cuộc thanh trừng nội bộ.

Ví dụ Arseny Pavlov, một chỉ huy có chiến danh "Motorola" đã bị chết banh xác, trong thang máy lên nhà ông ta ở Donetsk hồi tháng 10.2016.

Alexander Bednov, chiến danh “Người Dơi”, là một chỉ huy cấp cao ở “Cộng hòa nhân dân Luhansk” tự phong và sát cạnh Donetsk. “Người Dơi” bị giết hồi đầu năm 2015, khi đoàn xe của ông bị phục kích tại một vị trí mà lúc đó không hề có đấu súng với quân Ukraine.

Từ tháng 10.2015 có được thỏa thuận hòa bình Minsk mà Nga ký với Ukraine, do Mỹ, EU và Tổ chức An ninh-hợp tác châu Âu (OSCE) làm trung gian, nhằm kết thúc cuộc chiến ở Đông Ukraine.

Cho đến nay, thỏa thuận trên đã giúp chấm dứt những trận đánh lớn, nhưng đôi lúc vẫn xảy ra những vụ đấu súng nhỏ lẻ ở trận tuyến giữa hai bên.

Đầu tháng 8, Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraine, ông Volodymyr Omelyan nói Kiev đã chặn mọi tuyến giao thông công cộng qua Nga, để phản đối Nga hành động quân sự ở Đông Ukraine, cũng như tăng cường hoạt động hải quân Nga gần Crimea.

Video: Thủ tướng Cộng hòa Donetsk Zakharchenko nói chuyện với tù binh Kiev trước khi họ được thả

---

---

Xem thêm
Lãnh đạo Alexander Zakharchenko của lực lượng ly khai ở Donetsk, miền đông Ukraine đã thiệt mạng trong một vụ nổ ngày 31.8 (giờ địa phương).

Vụ nổ xảy ra tại quán cà phê Separ làm thiệt mạng ông Zakharchenko, người đứng đầu của vùng Donetsk đang đòi ly khai khỏi Ukraine, và 3 người khác bị thương, theo AFP.

Người phát ngôn Alena Volynets gọi đây là vụ tấn công khủng bố trong khi lực lượng an ninh Donetsk thông báo đã bắt được một số nghi phạm bị cho là đặc vụ của Ukraine đứng sau âm mưu này.

Bộ Ngoại giao Nga cáo buộc Kiev sát hại ông Zakharchenko nhằm kích động cuộc chiến ở miền đông Ukraine. Tổng thống Vladimir Putin bày tỏ lời chia buồn và gọi vụ sát hại là hành động hèn nhát nhằm phá hoại hòa bình khu vực nhưng không trực tiếp tố cáo Ukraine.

Người phát ngôn Cơ quan An ninh Ukraine Yelena Gitlyanskaya bác bỏ cáo buộc của Nga và nói rằng vụ việc trên là kết quả của cuộc nội chiến kéo dài nhiều năm “giữa những kẻ khủng bố và những người bảo trợ Nga”.

Ông Zakharchenko từng là thợ điện và sống sót sau nhiều âm mưu ám sát từ khi trở thành người đứng đầu của Donetsk.

Sau cuộc đảo chính lật đổ Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych đầu năm 2014, các tỉnh Donetsk và Lugansk đòi tách ra khỏi Ukraine và thành lập những nhà nước tự xưng riêng nhưng bị Kiev phản đối.

Các bên từ đó xảy ra xung đột dai dẳng khiến hàng ngàn người thiệt mạng. Phía Nga bị Ukraine và phương Tây cáo buộc đưa binh lính và khí tài sang hỗ trợ các vùng đòi ly khai nhưng cương quyết phủ nhận.

Ít nhất 5 chỉ huy khác tại Donetsk và Lugansk đã thiệt mạng trong những vụ việc không liên quan đến chiến sự. Giới quan chức phe ly khai thường quy trách nhiệm cho Ukraine trong khi nước này cho rằng đó là những cuộc ám sát, thanh trừng nội bộ.

Video: Nổ bom xe hơi, đại tá Ukraine thiệt mạng

---

Oleksandr Volodimirovich Zakharchenko

Oleksandr Vladimirovich Zakharchenko (tiếng Nga: Алекса́ндр Влади́мирович Заха́рченко, IPA [ɐlʲɪˈksandr vlɐˈdʲimʲɪrəvʲɪtɕ zɐˈxartɕɪnkə], tiếng Ukraina: Олександр Володимирович Захарченко; sinh năm 1976)[3] là một nhà lãnh đạo ly khai,[4][5] hiện nay là người đứng đầu nhà nước và Thủ tướng Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Cộng hòa Nhân dân Donetsk tuyên bố độc lập khỏi Ucrainavào ngày 11 tháng 5 năm 2014. Zakharchenko được bổ nhiệm làm Thủ tướng vào tháng 8 năm 2014 sau khi người tiền nhiệm của ông, Alexander Borodai, từ chức và tiếp tục giành chiến thắng trong cuộc bầu cử đầu tháng 11 năm 2014 cho vị trí này.[6]

Tiểu sử

Zakharchenko sinh ra ở Donetsk vào ngày 26 tháng 6 năm 1976. Ông tốt nghiệp kỹ thuật và sau đó làm nghề thợ điện mỏ.[7][8] Ông đã nổi lên vào tháng 4 năm 2014 với cương vị là chỉ huy một lực lượng dân quân, được thành lập từ các thành viên của nhóm công dân và võ thuật Oplot, dẫn dắt việc ly khai tiếp quản trụ sở chính phủ 11 tầng ở trung tâm Donetsk.[9] Ngày 16 tháng 5 năm 2014 Zakharchenko được bổ nhiệm làm 'chỉ huy quân đội của Donetsk'. Kể từ tháng 5 năm 2014 Zakharchenko đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc nổi dậy chống lại chính quyền trung ương của Ukraine. Vào ngày 24 tháng 7 năm 2014, ông được trao tặng Huân chương General trong lực lượng vũ trang DPR, ngay sau khi bị thương trong cánh tay trong cuộc chiến với các lực lượng chính phủ Ukraina.[10][11]

Tham khảo

1. “Self-proclaimed Donetsk People’s Republic to elect its leader, lawmakers”. TASS Russian News Agency. Ngày 2 tháng 11 năm 2014. Truy cập ngày 2 tháng 11 năm 2014.
2. East Ukraine separatists hold vote to gain legitimacy, promise normalcy, Reuters (30 October 2014)
3. (tiếng Nga) New Elite Donbass: losers, traitors, romance, adventurers, puppets... Continued, Ostrov (25 tháng 6 năm 2014)
4. “Ukraine rebel leader Zakharchenko 'wants 100,000 men'”. Ngày 2 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2016 – qua www.bbc.com.
5. Tisdall, Simon (ngày 16 tháng 2 năm 2015). “EU gets tough with Russian military leaders – and Soviet-era 'Sinatra'”. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2016 – qua The Guardian.
6. “Alexander Zakharchenko named prime minister of eastern Ukraine after 'election'”. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2016.
7. “Russian resigns to make way for Ukrainian as new head of 'Donetsk People's Republic'”. the Guardian. Truy cập ngày 9 tháng 2 năm 2015.
8. “Ukraine crisis: Key players in eastern unrest”. Ngày 28 tháng 8 năm 2014. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2016 – qua www.bbc.com.
9. “Separatists tighten grip on east Ukraine, EU agrees more sanctions on Moscow”. Ngày 14 tháng 4 năm 2017. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2016 – qua Reuters.
10. Truy cập ngày 9 tháng 2 năm 2015.
11. Ukraine crisis: Key players in eastern unrest BBC, ngày 28 tháng 8 năm 2014

(tổng hợp)