Chồng của NSƯT Mỹ Châu qua đời

Chồng của NSƯT Mỹ Châu qua đời

Nghệ sĩ Đức Minh (tên thật là Lê Văn Nhuận, sinh năm 1952, tại Châu Thành, tỉnh Bến Tre) – chồng của NSƯT Mỹ Châu, đã qua đời tại Atlanta, Georgia - Mỹ, lúc 2 giờ ngày 14-1 (giờ địa phương) vì bệnh ung thư. Ông hưởng thọ 62 tuổi.





Theo lời kể của nghệ sĩ Thanh Tùng, gần một tháng trước, Đức Minh nhập viện điều trị bệnh ung thư. Nhưng ông không chống chọi nổi căn bệnh này và cuối cùng qua đời tại nhà riêng. "Chị Mỹ Châu điện thoại báo tin và khóc rất nhiều. Chị ở bên cạnh anh ấy cho đến giây phút cuối cùng...”-Thanh Tùng xúc động kể.

Nghệ sĩ Chí Tâm cũng chia sẻ thêm: “Người bạn đời đồng hành với chị Mỹ Châu đã ra đi, để lại nỗi đau trong lòng chị. Với công chúng, Đức Minh là một kép đẹp được khán giả yêu thương qua nhiều vai diễn trên sân khấu cải lương. Sau này, anh còn tham gia diễn kịch với cô Kim Cương, trong vở Lá sầu riêng”.

Soạn giả Nguyễn Phương kể, nghệ sĩ Đức Minh có một tuổi thơ rất đẹp. Lúc còn học cấp II, ông dành trọn buổi chiều sau giờ học phụ gia đình đưa đò cho khách qua sông, những đêm trăng sáng, cậu bé Nhuận thường ca nghêu ngao các bài vọng cổ học được.

Giọng ca trong sáng, cao vút, thu hút khách sang sông và một vài nhà sư đang tu tại Chùa Ông Đạo Dừa ở Cồn Phụng, Bến Tre. Trong số các nhà sư đó có một nhạc sĩ cổ nhạc trước kia hay đờn cho gánh hát. Thấy Nhuận có giọng ca hay nhưng chưa rành nhịp đờn, ông sư dạy cho cậu bé này cách ca vọng cổ theo nhịp.

Từ đó, giọng ca của Nhuận ngày càng điêu luyện nhưng chưa có ý muốn theo đoàn hát. Đến sau năm 1968, Nhuận xin cha mẹ cho theo đoàn hát để đỡ gánh nặng gia đình vì kinh tế sa sút. Thấy Nhuận có giọng tốt nên cha mẹ bằng lòng! Nhuận theo một đoàn hát nhỏ của tỉnh, sau đó lên Sài Gòn đăng ký học ca với nhạc sĩ Văn Vỹ.

Sau vài tháng học ca, Nhuận và cô bạn cùng học được thầy Văn Vỹ gửi theo đoàn hát Trúc Giang của ông bầu Năm Sơn. Nhờ tướng mạo cao ráo, gương mặt điển trai, vóc dáng lý tưởng cho một kép đẹp, anh được ông bầu Năm Sơn giao đóng vai kép nhì và đặt nghệ danh Đức Minh.


NS Đức Minh

“Đức Minh đêm đêm ngồi bên cánh gà sân khấu học cách ca và diễn của các nghệ sĩ đi trước nên chỉ sau hai tháng cộng tác với đoàn Trúc Giang, Đức Minh có thể hát thế vai kép chánh khi anh kép này bị bệnh bất ngờ. Hồi trước, các ông bà bầu thường đi xem các đoàn hát khác để bắt đào, kép. Ông bầu đoàn hát Trường Sơn nghe danh Đức Minh, một nghệ sĩ trẻ có giọng ca quyến rũ nên cho anh quản lý của đoàn bí mật mời Đức Minh ký hợp đồng với một số tiền lớn để ra miền Trung hát cho đoàn hát Trường Sơn.

Chỉ mới một năm hát trên sân khấu, Đức Minh đã trở thành kép chánh, hát có lương, "contrat" (nghĩa là "hợp đồng" - theo tiếng Pháp) với số tiền rất nhiều. Lúc đó, nghệ sĩ này chia vai kép chánh với nghệ sĩ Nhật Quỳnh trong các tuồng Chàng Cuội lên cung trăng, Trường hận Huyết Lan, Luật giang hồ… Sức hút của nghệ sĩ Đức Minh hơn hẳn kép chánh Nhật Quỳnh khiến cho anh kép chánh này phải rời đoàn Trường Sơn” - Soạn giả Kiên Giang kể thêm.

Năm 1973, nghệ sĩ Đức Minh về làm kép ba cho đoàn hát Thanh Hải – Văn Hường để học nghề và tìm đường tiến thân ở Sài Gòn. Theo nhận xét của nhiều nhà chuyên môn thời đó, ông đã có một sự lựa chọn rất tinh tường để rèn luyện nghề hát trên sân khấu của nghệ sĩ Thanh Hải – người được mệnh danh là “Vua Tao Đàn” và ông “Vua vọng cổ hài hước” Văn Hường.

Thời đó, trên sân khấu này còn qui tụ nhiều tài danh: Vua Vọng Cổ Út Trà Ôn, Thanh Hải, Đức Lợi, Ngọc Bích, Tô Kim Hồng, Văn Hường….nên ông học hỏi được nhiều bài học quý cho nghề. Năm 1974, Đức Minh được bà Bầu Thu, Đoàn cải lương Việt Nam – Minh Vương, mời ký hợp đồng, hát chung sân khấu với NSƯT Minh Vương và cố NSƯT Thanh Nga, cố nghệ sĩ Hà Bửu Tân, nghệ sĩ Kim Lệ Thủy, cố nghệ sĩ Văn Ngà…

Sau năm 1975, ông đầu quân cho đoàn cải lương Sài Gòn 3, đóng vai kép nhì, hát chung với các nghệ sĩ: Minh Tâm, Thanh Kim Huệ, Tài Lương, Thanh Điền, Thúy Lan, hề An Danh… qua các vở: Mái tóc người vợ trẻ, Quán Hương Tràm, Nàng Sa Rết, Tình ca biên giới… Năm 1980, Bà Tư Yến, bầu gánh hát Trùng Dương - Vũng Tàu, mời ông cộng tác với số tiền “contrat” (nghĩa là "hợp đồng" - theo tiếng Pháp) là 5 cây vàng và lương 70 đồng một suất. Thời kỳ này lương của nghệ sĩ rất thấp, mức lương ông nhận được là cao so với mặt bằng chung. Và nghệ sĩ Đức Minh đã theo đoàn hát Trùng Dương – Vũng Tàu đi lưu diễn khắp các tỉnh miền Trung.

Năm 1984, ông rời đoàn hát Trùng Dương trở về TP HCM, gia nhập đoàn cải lương Văn Công TPHCM, hát chung với các nghệ sĩ: cố NSƯT Minh Phụng, NSƯT Mỹ Châu, Thoại Miêu, Thanh Hồng, cố nghệ sĩ Tô Kiều Lan, cố NSƯT Hoàng Giang, NSƯT Hùng Minh, cố nghệ sĩ Khả Năng, cố NSƯT Phi Thoàn…được khán giả nhớ đến qua các vở: Nàng Hai Bến Nghé, Tiếng sáo đêm trăng, Mùa thu trên non cao, Hai phương trời thương nhớ, Dốc sương mù… Nghệ sĩ Đức Minh đoạt huy chương vàng Hội diễn Sân Khấu Cải Lương chuyên nghiệp toàn quốc năm 1985. Ông và NSƯT Mỹ Châu hát chung trên một sân khấu liên tục từ 1984 đến 1990. Đến năm 1989, hai nghệ sĩ này chính thức kết hôn.

Năm 1994, vợ chồng ông về hát cho đoàn hát Tiếng Chuông Vàng – Minh Phụng, hát những vở tuồng cải lương trong thời hoàng kim của sân khấu Kim Chung như: Người gọi đò bên sông, Kiếp chồng chung, Hội chọn chồng, …

Đến năm 2001, ông được bảo lãnh sang Mỹ định cư và bảo lãnh cho vợ là NSƯT Mỹ Châu sang sum họp năm 2003. NSND Kim Cương chia sẻ: “Đức Minh đã từng diễn vai thầy giáo Hoàng trong vở Lá sầu riêng, cùng tôi tổ chức nhiều suất hát gây quỹ từ thiện mổ tim nhân đạo cho trẻ em nghèo, khuyết tật. Tôi rất quý đức tính của anh, một nghệ sĩ hiền lành, ít chịu nói về bản thân mình, chỉ biết diễn và sống với nghề bằng niềm đam mê cháy bỏng”.

Giới nghệ sĩ sân khấu trong nước bàng hoàng khi biết tin nghệ sĩ Đức Minh qua đời, NSND Lệ Thủy tâm sự: “Tôi chia sẻ nỗi đau với chị Mỹ Châu. Nhiều năm qua tuy định cư ở Mỹ nhưng anh chị đều về Việt Nam ăn tết với gia đình và gặp gỡ những đồng nghiệp thân thương. Tết năm nay chị cô độc trong nỗi đau chia biệt, chúng tôi xót thương và chia sẻ với chị!”.

Bài và ảnh: Thanh Hiệp

Hòn Vọng Phu_Mỹ Châu


Kiếp Nào Có Yêu Nhau_Mỹ Châu _ Tấn Tài


Trương Chi - Mỵ Nương do Thanh Tuấn và Mỹ Châu trình bày

---

Mỹ Châu: Đa sầu, trầm lạnh
Dù “chuyên trị” vai đa sầu nhưng với phong cách ca diễn lạnh lùng, một dạo NSƯT Mỹ Châu phải hứng chịu nhiều lời đồn đoán không hay, kiểu: “Do thất tình Minh Vương, Minh Phụng mà cô ấy không bao giờ cười lúc diễn”…

NSƯT Mỹ Châu là một trong số ít nghệ sĩ (NS) luôn khiến khán giả có cảm giác về sự huyền bí trong cuộc đời và cả giọng ca. Khoảng cách mà Mỹ Châu tạo dựng giữa mình với khán giả, theo bà, không phải là kiểu cách ngôi sao. “Tôi luôn ý thức mình là người của công chúng nên phải chỉnh tề khi xuất hiện” - bà giải thích.

Mê làm bác sĩ, lại theo nghề hát
Trên thực tế, NSƯT Mỹ Châu sống rất kín đáo, giản dị. Bà không cho phép mình dễ dãi như một số ngôi sao sân khấu - để khán giả vây kín, thân thiết đến mức vào tận nhà, rồi biết hết mọi chuyện riêng tư... “Mình phải tôn trọng mình, không nhận bất cứ điều gì ngoài những tràng pháo tay của khán giả ở rạp hát” - NSƯT Mỹ Châu bày tỏ.


NSƯT Mỹ Châu (ảnh do NS cung cấp)

Là con út trong một gia đình có 4 người con ở huyện Thủ Thừa - Long An, dù đã bộc lộ năng khiếu âm nhạc từ nhỏ nhưng Mỹ Châu lại mơ ước trở thành bác sĩ. Thế nhưng, từ ngày cha mất sớm, mẹ tảo tần nuôi các con, lối đi đến tương lai của Mỹ Châu không còn suôn sẻ. “Hồi học tiểu học, tôi mê ca nhạc nhưng mẹ lại thích cải lương.

Năm 7 tuổi, tôi được bầu Ba Cang của Đoàn Tiếng Chuông phát hiện và tới năm 11 tuổi thì chính thức theo đoàn. Vai diễn đầu tiên tôi đóng là cô đào con Sao Ly trong vở Giai nhân bên suối mộng. Mẹ kể dù mới lên sân khấu nhưng tôi dạn dĩ lắm, được nhiều khán giả khen ngợi” - NSƯT Mỹ Châu nhớ lại.


NSƯT Mỹ Châu (giữa) cùng chị và mẹ năm 1967 (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Lúc mới vào nghề, Mỹ Châu phải giúp việc cho một NS nổi tiếng. Dù cơ cực, gian nan, có lúc chén cơm chan nước mắt nhưng Mỹ Châu không để mẹ biết mà cố gắng học nghề và chờ đợi cơ hội. “Có lần tôi hỏi mẹ: Tại sao biết con mê nghề bác sĩ mà mẹ lại chọn nghề hát? Mẹ tôi bảo rằng NS mang lời ca tiếng hát cho đời cũng như vị lương y xoa dịu nỗi đau nhân thế bằng tài năng của mình. Trị tâm bệnh, làm khán giả vui cười sảng khoái hay rơi lệ xót thương cũng là một cách kê đơn, bốc thuốc” - NSƯT Mỹ Châu kể.

Nhìn lại chặng đường đã qua, Mỹ Châu khẳng định chưa bao giờ bà cho phép mình tự bằng lòng với chính mình. Dù nổi danh như cồn, được khán giả và báo giới tặng cho nhiều biệt danh, như: “Lolita Mỹ Châu”, “Nữ hoàng kiếm hiệp”, “Nữ hoàng màu sắc”, “Vương nữ đa sầu”… qua các vai trong hàng loạt vở tuồng: Kiếm sĩ dơi, Sở Vân, Hoa Mộc Lan, Tiêu Anh Phụng, Lý Thần Phi… nhưng Mỹ Châu luôn tính toán cách ca diễn làm sao để được khán giả chấp nhận.


NSƯT Mỹ Châu trong vở Kiếp nào có yêu nhau

Dây đờn Mỹ Châu
Trong một thời gian dài, thị trường băng dĩa Sài Gòn ồ ạt phát hành các tuồng mới do Mỹ Châu đóng vai đào chánh, đều là những số phận truân chuyên, lấy nước mắt khán giả. Đặc biệt, giới sáng tác cổ nhạc còn sáng chế ra một dây đờn mang tên bà.

Nhạc sĩ Hoàng Thành nhớ lại: “Thường thì các NS xuống hò với hai chữ mang thanh ngang và huyền, còn Mỹ Châu thì dùng hai chữ đều thanh huyền. Phong cách này không lẫn lộn với bất cứ ai, người ca phải có giọng trầm, bảo đảm khoảng lắng nhưng không mất chữ. Nét lạ đó lay động tâm hồn khán giả. Trong vở Khách sạn Hào Hoa, phong cách diễn xuất trầm buồn, gương mặt lạnh lùng nhưng lôi cuốn của Mỹ Châu đã tạo dấu ấn tuyệt vời cho nhân vật Hiếu. Dây đờn Mỹ Châu do tôi sáng chế xuất hiện từ đó”.

Với phong cách ca diễn trầm lạnh, một dạo NSƯT Mỹ Châu phải hứng chịu nhiều lời đồn đoán không hay: “Mỹ Châu bị trầm cảm nên chưa chịu lấy chồng”, “Do thất tình Minh Vương, Minh Phụng mà cô ấy không bao giờ cười lúc diễn”… Thực tế, cố NS Thanh Giang từng mang trầu cau, sính lễ đến nhà xin cưới nhưng Mỹ Châu từ chối. Mãi đến tuổi 40, Mỹ Châu mới lập gia đình với NS Đức Minh.

Ước nguyện khi rời sàn diễn
Ít tâm sự về chuyện hôn nhân, NSƯT Mỹ Châu chỉ cho biết hiện nay, bà sống hạnh phúc bên chồng ở tiểu bang Georgia - Mỹ. Vợ chồng bà sang Mỹ định cư năm 2001 khi NS Đức Minh được người con riêng bảo lãnh, còn NSƯT Mỹ Châu đoàn tụ cùng con cháu của người chị ruột Hồng Châu. “Mẹ vẫn thường nói phụ nữ tuổi dần cao số, ngẫm lại tôi thấy mình lập gia đình muộn có lẽ cũng do duyên phận chưa tới hoặc đúng là... cao số” - bà tâm sự.

Một dạo khi sân khấu cải lương gặp khó khăn, vợ chồng NSƯT Mỹ Châu mở tiệm bán cửa sắt, nhôm, kính nhưng chỉ một thời gian ngắn phải đóng cửa. “Việc đứng ra làm bầu gánh hát thì tôi chưa bao giờ dám nghĩ tới. Tôi muốn chú tâm cho nghề diễn để không phụ lòng mẹ và gia đình” - bà thổ lộ.


NSƯT Mỹ Châu tại Atlanta - Mỹ

Mỗi năm, NSƯT Mỹ Châu về nước 6 tháng để sum vầy cùng gia đình. Căn nhà quen thuộc của gia đình bà trên đường Lê Quang Định, quận Gò Vấp - TPHCM vẫn là nơi tiếp đón đồng nghiệp thân hữu và khán giả thân thiết. Dù đã có biết bao lời mời từ trong và ngoài nước mong Mỹ Châu xuất hiện dù chỉ một lần trên sân khấu nhưng bà đều khiêm tốn từ chối. “Tâm nguyện mà tôi luôn giữ khi rời sàn diễn là không để hình ảnh của mình mai một trong lòng khán giả” - bà bộc bạch.


NSƯT Mỹ Châu và NS Đức Minh

Tuy nhiên, để đáp lại tình cảm của khán giả, trong nhiều lần về thăm quê hương, NSƯT Mỹ Châu vẫn thực hiện các CD ca cổ, DVD vở tuồng theo lời mời của một số đài truyền hình. Lúc nào bà cũng mong muốn được thổi vào bài vọng cổ hay vở tuồng những sáng tạo mới. “Với tôi, niềm vui hiện nay là thực hiện các CD, DVD mới khi mình còn giữ được làn hơi” - NSƯT Mỹ Châu cho biết.

---

Biết dừng đúng lúc
Năm 1967, NSƯT Mỹ Châu được trao tặng HCV Giải Thanh Tâm, cùng đợt với NS Phương Bình, NSƯT Bảo Quốc, NS Ngọc Bích. Bà được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSƯT năm 1993 và Huy chương Vì sự nghiệp sân khấu Việt Nam vào năm 1999.

“Đã trải qua nhiều buồn vui, tủi nhục, vinh quang nhưng tôi không để lương tâm mình ray rứt khi nghĩ về quá khứ. Biết dừng lại đúng lúc chính là tâm nguyện của tôi và gia đình” - NSƯT Mỹ Châu tâm sự.