Moscow Times loan tin ông Putin sẽ bảo vệ chế độ Assad ở Syria

Moscow Times loan tin ông Putin sẽ bảo vệ chế độ Assad ở Syria
Lính Nga canh gác căn cứ hải quân ở Syria

Báo Moscow Times dẫn lời các nhà phân tích rằng Tổng thống Putin sẽ tìm mọi cách bảo vệ chế độ Assad, giữa lúc có thông tin chưa thể xác nhận rằng Nga tăng cường hiện diện quân sự ở quốc gia Trung Đông này.

Quân đội Syria của Tổng thống Bashar al-Assad đang lâm vào cuộc nội chiến với quân nổi dậy có sự “chống lưng” của phương Tây. Cùng lúc, quân Syria phải chiến đấu với IS và cuộc chiến này đã khiến hơn 250.000 người chết trong 4 năm qua.

Syria thua nhiều trận lớn, mất nhiều đất vào tay IS và quân nổi dậy. Một nửa trong 23 triệu dân Syria phải rời bỏ nhà cửa, ồ ạt sơ tán đến các nước EU và tạo ra cuộc khủng hoảng tỵ nạn khổng lồ.

Mỹ nói Nga không thuộc liên minh quân sự chống IS, và việc tiếp tục ủng hộ chế độ Assad khiến tình hình tệ hơn: “Nếu họ muốn giúp chống IS, cách họ làm là ngưng trang bị vũ khí và hỗ trợ chế độ Assad”.

Ngày 5.9, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã gọi điện cho người đồng cấp Nga Sergei Lavrov, lưu ý Mỹ chống việc Nga mở rộng hỗ trợ quân sự cho Syria. Ông nói sự giúp đỡ này sẽ làm gia tăng xung đột, thêm nhiều người vô tội phải chết, tăng dòng người tỵ nạn, cùng nguy cơ đối đầu với liên minh chống IS ở Syria.

Nhưng các nhà ngoại giao Nga lại nói phía sau những chỉ trích của Mỹ là Mỹ cùng đồng minh mượn việc đánh IS chỉ nhằm lật đổ Tổng thống Assad. Moscow xem ông Assad là lực lượng chủ đạo chống nhóm cực đoan IS, nên Tổng thống Nga Putin sẽ bảo vệ chế độ Syria.

Nga luôn kêu gọi phương Tây cùng Nga chống IS, chấm dứt đòi lật đổ ông Assad, xem Tổng thống Syria là một đồng minh chống IS, nhưng liên minh chống IS từ chối.

Alexei Malashenko của tổ chức nghiên cứu Trung tâm Carnegie (ở Moscow) cho rằng ông Assad là “tài sản” chính và duy nhất của Nga ở Syria, nên nếu ông ta bị lật đổ thì Nga mất tầm ảnh hưởng ở nước này.

Ông Malashenko nói: “Quan tâm chính của Nga là giữ ông Assad ở ngôi quyền lực, cho dù chỉ là kiểm soát một phần lãnh thổ Syria. Nếu có sự hiện diện quân sự của Nga ở đó, thì sẽ khó lật đổ ông Assad. Dù gì chăng nữa, họa có điên mới đưa quân đến đó, khi chúng tôi đã rút quân khỏi Afghanistan”.

Ông James Nixey, lãnh đạo chương trình Nga - Âu - Á ở tổ chức nghiên cứu các vấn đề quốc tế Chatham House (Anh) nói: “Động cơ chính của Điện Kremlin là những vấn đề của Trung Đông phải được xử lý theo mẫu thiết kế của Nga, chứ không của ai khác. Thiết kế của Nga gồm duy trì đáng kể tầm ảnh hưởng của Nga ở khu vực Trung Đông. Việc Nga nhấn mạnh ông Assad là một phần của giải pháp xem ra mạnh lý hơn, so với thái độ của phương Tây rằng ông ấy là một phần của vấn đề”.

Phương Tây đòi ông Assad phải ra đi

Nỗ lực của Nga phản ánh nỗi lo của Moscow rằng đồng minh lâu năm Syria đang có nguy cơ sụp đổ, nhưng cũng thể hiện niềm hy vọng của Tổng thống Nga Vladimir Putin: việc chung lưng chống IS có thể cải thiện quan hệ Nga với phương Tây.

Mục tiêu chính của ông Putin là phương Tây dỡ bỏ lệnh cấm vận, Nga bình thường hóa quan hệ với Mỹ và EU vốn tụt mức thấp nhất do cuộc khủng hoảng Ukraine.

Ngày 4.9, ông Putin nói với hãng thông tấn RIA Novosti rằng Nga chưa tính chuyện đưa quân đến đánh IS, nhưng để ngỏ khả năng này khi nói thêm “Nga đang cân nhắc nhiều lựa chọn”.

Ông Putin xác nhận Nga có cung cấp khí tài quân sự, vũ khí và cố vấn quân sự huấn luyện quân đội Syria.

Sự bất đồng về tương lai của ông Assad khiến Nga và phương Tây khó thể cùng chống IS. Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius hôm 11.9 nói hãy còn sớm để phán xét chính xác động cơ về sự hiện diện của Nga ở Syria. Ông bảo “Chiến tranh chồng lên chiến tranh” sẽ không giúp xử lý được cuộc chiến ở Syria.

Các nhà ngoại giao ở Moscow nhận định Điện Kremlin đang vui về chuyện phương Tây tin rằng Nga đang triển khai quân đến Syria, điều sẽ cho Nga có ưu thế ở bất kỳ cuộc đàm phán quốc tế nào về chuyện ông Assad sẽ phải ra đi, hoặc trụ lại quyền lực.

Phương Tây và các nước Ả Rập đều ủng hộ yêu sách của quân đối lập Syria: ông Assad phải ra đi trong bất kỳ giải pháp kết thúc chiến tranh nào.

Nhưng hiện tại ông Assad không chịu ra đi, và cho đến nay các đối thủ chưa đủ sức “bứt” ông khỏi quyền lực, khiến cuộc chiến kéo dài, mọi nỗ lực ngoại giao đều sụp đổ. .

Người ủng hộ ông Assad tuần qua vui vì vài nước châu Âu hạ giọng trong chuyện đòi ông rời bỏ quyền lực. Nước Anh từng chống ông nhiều nhất, nói họ có thể chấp nhận ông ở lại trong một thời kỳ quá độ, nếu điều đó giúp giải quyết cuộc xung đột. Áo nói ông Assad liên quan đến cuộc chiến chống IS, Tây Ban Nha nói đàm phán với ông Assad là điều cần thiết để kết thúc cuộc chiến... .

Cần đề phòng “sự cố đáng tiếc”.

Việc Nga tính chuyện hỗ trợ quân sự cho chế độ Syria chống IS khiến chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama cảnh báo Nga làm gia tăng cuộc xung đột. Giới phân tích nhận định rất có nguy cơ Nga - Mỹ đánh nhau ở Syria! .

Các quan chức Mỹ nói Nga đang đưa quân và khí tài quân sự đến bảo vệ chế độ Assad, và sự hiện diện này cùng việc Liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu chống IS tổ chức không kích IS từ giữa năm 2014, khiến có nguy cơ hai kình địch Chiến tranh lạnh lại đối đầu nhau trên chiến trường Syria. .

Rất có nguy cơ máy bay của Nga - Mỹ đâm vào nhau tại Syria, dẫn đến “sự cố đáng tiếc”, theo lời Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 11.9. Ông cũng kêu gọi Mỹ giúp trang bị vũ khí cho quân Syria, nói lực lượng này chống IS hiệu quả nhất. Ông nói liên minh quân sự chỉ oanh kích trong không phận Syria thì không thể tiêu diệt IS, và Nga sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho bộ binh Syria. .

Ông Lavrov nhắc lại rằng chuyên gia quân sự-kỹ thuật Nga đến Syria chỉ để huấn luyện quân đội Syria sử dụng các khí tài quân sự, và Nga tiếp tục cung cấp chúng cho quân Syria nhằm bảo đảm lực lượng này sẵn sàng đánh lại quân khủng bố, chứ không phải để bảo vệ chế độ Assad. .

Ông Lavrov cũng kêu gọi Mỹ tái khởi động liên lạc quân sự trực tiếp giữa Nga và NATO, để tránh “những sự cố ngoài ý muốn”, việc Nga tập trận hải quân gần Syria là có kế hoạch từ trước, tuân thủ luật pháp quốc tế. .

Nga đã phát cảnh báo quốc tế đến các hãng hàng không dân dụng, về cuộc tập trận hải quân từ ngày 8 - 17.9, cách bờ biển Syria khoảng 70 km. .

Một nguồn tin thân cận hải quân Nga nói có 5 tàu chiến trang bị tên lửa điều khiển ở vùng biển Syria tập luyện chống tấn công từ trên không và bảo vệ bờ biển, thử phóng hệ thống phòng không tầm ngắn. Nguồn này nói cuộc tập này có sự đồng ý của chính phủ Syria. .

Nga ủng hộ chế độ Assad suốt cuộc nội chiến 4 năm rưỡi qua ở Syria, cung cấp vũ khí và cố vấn quân sự cho Syria. Đầu năm nay, Điện Kremlin trình kế hoạch hòa bình cho Syria, vốn dự tính đưa quân Syria và Iran vào liên minh chống IS. .

Nga đề phòng tái diễn chuyện Libya ở Syria.

Yevgeny Satanovsky, chủ nhiệm tổ chức nghiên cứu Viện Trung Đông (ở Moscow) nói lý do Nga hiện diện quân sự ở Syria vì phương Tây cũng tính tăng hoạt động quân sự ở đó. .

Ông nói: “Việc Nga làm là đề phòng một kịch bản Libya cho Syria, khi tổng thống Nga lúc trước, ông Dmitry Medvedev tin tưởng phương Tây và giao họ xử lý, nay thì chúng ta phải chứng kiến Libya bị tàn phá. Nga không có quân ở Syria, nhưng sẽ ngăn chặn kịch bản ấy”. .

Năm 2011, Nga từng ủng hộ một nghị quyết của Liên Hợp Quốc về Libya: cho phép lập vùng cấm bay trên Libya, sử dụng “tất cả các biện pháp cần thiết” để bảo vệ dân thường, nhưng không dùng cách đưa quân nước ngoài vào Libya. Sau này, Nga cáo buộc NATO vi phạm nghị quyết trên, nhằm lật đổ bằng được lãnh đạo Libya là đại tá Moammar Gadhafi. .

Năm 2013, ông Putin từng cản được Mỹ không tiến hành không kích Syria, bằng cách thuyết phục ông Assad giải giáp vũ khí hóa học. .

Vĩnh Thụy (theo Moscow Times) .